Tudeh-i-ha | توده‏اي‏‏ها

مقاله شماره: ١٣٩٢ / ۵٠  (۶ آذر)

واژه راهنما: «مرحله کنونی» باید به کدام فرازمندی راه یابد؟ اهرم مبارزاتی ”خواست های بینابینی“.

بخش نخست نوشتار در نکته ای موقتاً پایان یافت که در آن نشان داده شد که میان مضمون تز درست پیش گفته، یعنی «حزب توده ایران مرحله کنونی دگرگونی های ایران را گذر مستقیم به سوسیالیسم ارزیابی نمی کند [۴]»، و تز «حزب توده ایران بر اساس درک ماتریالیستی خود از تحولات تاریخی و شناخت واقعیت های عینی، حذف نظام سرمایه داری در کشور ما را در مرحله کنونی، امکان پذیر نمی داند [٢٣]»، یک تضاد وجود دارد. سنتز تضاد چیست؟

نبود شرایط عینی و ذهنی ضروری برای انقلاب سوسیالیستی در سال ١٣٩٢ در ایران، واقعیتی انکارناپذیر است که باید برای برطرف ساختن آن، به مبارزه ای هوشمندانه و انقلابی دست زد که وظیفه حزب توده ایران است. در «جزوه» این مبارزه مورد توجه قرار گرفته است. همزمان اما تجربه ده ها ساله و برای زحمتکشان بسیار دردناک ناشی از سلطه نظام سرمایه داری تا همین سال، زمینه عینی و ذهنی نسبتاً وسیعی را برای گذر از نظام سرمایه داری ایجاد کرده است که مبارزه برای انتقال آن به آگاهی فعال طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان، هم ممکن و هم زمینه ساز گذر به سوسیالیسم است. عمل به این وظیفه هم، وظیفه حزب توده ایران است. این دو وظیفه را لنین وظایف دمکراتیک و سوسیالیستی حزب طبقه کارگر در نبرد طبقاتی جاری در کشور می نامد که پیش تر به آن پرداخته شد و وظیفه پیوند میان آن دو، یکی از عمده ترین مصوبه های ششمین کنگره حزب توده ایران، حزب طبقه کارگر ایران را در بهمن ما ١٣٩١ تشکیل می دهد.

به سخنی دیگر،  طرح تز معیوب دوم که عملاً هدفگیری مضمون عدالت اجتماعی را در مصوبه ششمین کنگره حزب توده ایران منحرف می سازد و آن را به مبارزه برای بهبود نسبی شرایط فروش نیرو کار توسط کارگران به سرمایه داران تقلیل می دهد و مضمون مبارزه برای آزادی را محدود به مبارزه برای آزادی های بورژوایی می نماید، پاسخگوی شناخت و درک بغرنجی دیالکتیک مبارزه ضددیکتاتوری و ضدامپریالیستی- با جهت گیری ضروری ضدسرمایه داری – نیست که مضمون تغییرات بنیادی را در مرحله ملی- دمکراتیک تشکیل می دهد!

زنده یاد احسان طبری برداشت نهفته در تز معیوب دوم را در ”نوشته های فلسفی و اجتماعی“ (جلد دوم، ص ١٩٩) مردود اعلام می کند. او می نویسد: «محدود کردن دموکراسی در چارچوب برخی آزادی ها، با حفظ بهره کشی انسان از انسان و استعمار کشوری از کشور دیگر، نمی تواند مسئله را بشکل ریشه ای حل کند، یعنی دموکراسی سیاسی بدون دمکراسی اقتصادی سخنی است میان تهی. دموکراسی اقتصادی نیز مشتی اقدامات ”اجتماعی“ سطحی درباره بیمه و مزد و آموزش و بهداشت نیست، بلکه قطع ریشه بردگی مزدوری انسان و برانداختن نظام طبقات متناقض است.» (تکیه از نگارنده)

در سطور زیر ضمن اثبات سرشت غیرعلمی نتیجه گیری احتمالی تز دوم از اولی، هر دو تز از منظر وظایف کنونی حزب توده ایران مورد بررسی قرار خواهند گرفت تا بتواند مضمون وظایف حزب توده ایران در مرحله ملی- دمکراتیک برای نسل جدید سهل تر شناخته و درک شود و سنتز پیش گفته خود بنماید.

هدف، اثبات این نکته است که وظیفه برای فعالیت تبلیغی و ترویجی- آموزشی ی ناشی از نتیجه گیری در تز نخست، اولاً به کمک تز دوم نفی نمی شود، ثانیاً، تز دوم از صلابت تئوریک- نظری ای برخوردار نیست که قادر باشد «وظیفه سوسیالیستی» حزب توده ایران را در مرحله ملی- دمکراتیک نفی کند و یا آن را به سطح مورد انتقاد طبری تنزل دهد!

٣- پایه نظری سیاست و دیدگاه های کنونی حزب توده ایران

«یکی از هدف های انتشار جزوه … ترویج پایه های نظری سیاست ها و دیدگاه های کنونی حزب توده ایران [١] و آسان سازی معرفی آنها به نسل جدید مبارزان کشورمان است که در راه پیکار برای تحقق عدالت اجتماعی و آزادی و دموکراسی فعال هستند» [٢].

اکنون این پرسش مطرح است که از چه رو نیاز به جدا ساختن «دیدگاه های کنونی» و برجسته ساختن آن داریم؟ پاسخ لنین صراحت و شفافیت دارد! برای شناخت حرکت، باید حرکت را قطع کرد. ما با دیالکتیک نقطه و خط، فرد و جمع، انفصال و اتصال سروکار داریم.

اندیشه بورژوایی با منطق صوری خود می کوشد، فرد را در برابر جمع قرار دهد. برای اندیشه پسامدرن، اندویدیوم، پدیده ی یکتا است – و در این امر محق است-، که گویا به خاطر منافع و شخصیت خود با دیگری، با جمع در تضاد است! در این امر اندیشه پسامدرن محق نیست!

با نتیجه گیری اخیر، اندیشه مارکسیستی- توده ای موافق نیست، و آن را از این رو نادرست می داند، زیرا شناخت و درک یکتایی فرد، تنها در رابطه آن با جمع (یکتایی فردها) ممکن است. منافع فرد انسان، تنها در چارچوب حفظ منافع جمع، منافع گونه انسان قابل حفظ است و نه در رقابت با آن، که اندیشه نژادپرستانه آن را تبلیغ می کند، و یا در مقابل هم قرار دادن منافع فرد و جمع! وحدت فرد و جمع، وحدت دیالکتیکی منافع ی فرد و جمع، پدیدار شدن سنتز، به سخنی دیگر، قابل شناخت گشتن و درک ضرورت حفظ منافع گونه انسان – جمع – است.

شناخت لحظه سکون در حرکت و همزمان ارتباط دیالکتیکی آن با حرکت در تئوری شناخت اندیشه مارکسیستی- توده ای، در نوشتار پیش گفته ”انقلاب ملی- دمکراتیک بدون سرکردگی طبقه کارگر پیروز نمی شود …“ توضیح داده شده است و تکرار آن ضروری نیست. آنچه که باید اینجا برجسته شود، این نکته پراهمیت است که اگر این انفصال، این قطع حرکت، – لنین آن را «کشتن» حرکت می نامد -، که همراه است با ”سکون“، با هدف مطلق کردن سکون انجام گردد و نه به منظور مطالعه وضع «کنونی» با هدف تسهیل ادامه موفق حرکت، آنوقت این انفصال به موضع پوزیتویستی و انحرافی راستگر بدل می شود!

تکرار جمله «حزب توده ایران مرحله کنونی دگرگونی های ایران را گذر مستقیم به سوسیالیسم ارزیابی نمی کند [۴] و طرح چنین گذاری را در مرحله کنونی تحولات کشور متاثر از ذهنگرایی چپ روانه و به دور از واقعیت های موجود می داند [۵]» در این سطور، به این منظور ضروری است، تا نشان داده شود که «جزوه» با چه دقت مارکسیستی- توده ای ی برجسته ای، حرکت ذهنگرایانه و غیرواقع بینانه و لذا مطلق گرانه «گذر مستقیم به سوسیالیسم» را به درستی «چپ روی» ارزیابی می کند. با همین منطق نیز باید مطلق سازی احتمالی «مرحله کنونی» را در ”سکون“ و ”انفصال“ آن از حرکت، که می تواند با بی توجهی به روند شدن تاریخ، بی توجهی به آنکه «مرحله کنونی» باید به چگونه فرازمندی راه یابد، تا رشد خود را تجربه کند، به سخنی دیگر، بدون ایجاد رابطه میان مفهوم ایستای «کنونی» با مضمون ”حرکت“ آن برای آینده، اندیشه ناخواسته دچار راست روی ذهنگرایانه می شود.

«جزوه» چنین سکوت و انفصالی را تجویز نمی کند. برعکس، بر خلاف اندیشه و جریان های سوسیال دمکرات، با ایجاد «پیوند» میان عدالت اجتماعی و آزادی و دمکراسی (که مضمون انقلابی آن پیش تر نشان داده شد)، سرشت انقلابی خط مشی حزب توده ایران را برجسته می سازد. از این رو نیز پراهمیت است که تعریف «پیوند» میان عدالت اجتماعی و آزادی و دمکراسی نیز با شفافیت و صراحت بر مبنای اندیشه مارکسیستی- توده ای قرار داشته باشد و ارایه شود. همان طور که اشاره رفت، محدود ساختن پیکارِ دمکراتیکِ طبقه کارگر برای دستمزد بیش تر، قرارداد کار رسمی و …، و در مجموع محدود کردن پیکار به فعالیت آزاد دمکراتیک- سندیکایی، محدود ساختن غیرمجاز و سوسیال دمکرات و پوزیتویستی پیکار طبقاتی طبقه کارگر از کار در می آید که مطابق با مضمون خط مشی انقلابی حزب توده ایران که هدف تغییرات بنیادین را دنبال می کند، نیست و با آن در تضاد است.

همان طور که قابل شناخت است، ما در تز معیوب، با یک تضاد روبرو هستیم. از یک سو حزب توده ایران تغییرات شرایط حاکم بر جامعه را هدف خود اعلام کرده است، و از سوی دیگر، برداشت احتمالی مضمون غیردیالکتیکی برای «مرحله کنونی»، حزب طبقه کارگر را عملاً خلع سلاح تئوریک می کند و اهرم فعالیت مبارزاتی برای تغییرات اجتماعی را از دست آن خارج می سازد. به سخنی دیگر، برداشت و درک مطلق گرانه «مرحله کنونی» برداشتی غیردیالکتیکی است. تکیه بر «مرحله کنونی» تنها برای شناخت شرایط کنونی از این رو ضروری است تا راه آینده روشن و قابل شناخت و درک بشود. راهی که باید گذر از نظام سرمایه داری و دستیابی به نظام سوسیالیستی را در همین «مرحله کنونی» نیز تدارک ببیند! با چنین شناخت و درکی است که تنظیم برنامه مناسب تبلیغی و ترویجی- آموزشی برای حزب توده ایران به امری اثبات شده بدل می گردد و تضاد پیش گفته راه حل دیالکتیکی خود را می یابد.

البته که حزب توده ایران در این زمینه فعال است. برای نمونه انتشار کتاب های حزبی به صورت  PDF و یا بازنویسی کتاب های قدیمی که با ماشین تحریر نگاشته شده اند مانند ”اقتصاد سیاسی“ و بازانتشار آن ها و …، نشان این فعالیت است. باوجود این هسته مرکزی در برنامه تبلیغی- ترویجی متناسب با مصوبه های ششمین کنگره حزب چیست که باید تنظیم و به عملکرد روزانه به منظور برجسته ساختن «تضادهای مشخص کنونی [٣]» با هدف «ارتقای جنبش مردمی با هدف گردآوری حداکثر نیرو به منظور شکست دادن دیکتاتوری حاکم [۶] و گذر به مرحله ملی- دمکراتیک [٧]» تبدیل گردد که در آن «نقش طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان عامل تعیین کننده [٨]» هستند، یعنی در آن «پیوند ارگانیک خواسته های مبرم عدالت اجتماعی با دگرگونی های عمیقِ [مصوبه کنگره: بنیادینِ] سیاسی اجتماعی و دمکراتیک کردن روبنای سیاسی کشور امکان پذیر [٩]» بشود؟

در نوشتار پیش نشان داده شد و به اثبات رسانده شد که «مرحله ملی- دمکراتیک»، مرحله رشد سوسیالیستی جامعه همانقدر نیست که ادامه نظام سرمایه داری نیز نیست. ما می توانیم آن را ”مرحله بینابینی“ای ارزیابی کنیم با اقتصاد سیاسی خاص خود که به آن پرداخته شد. پرسشی که اکنون مطرح است این پرسش است که برنامه تبلیغی و ترویجی حزب طبقه کارگر در این دوران از چه ویژگی خاص برخوردار است؟

به نظر می رسد این برنامه باید برنامه ای باشد که در آن، در جریان تلفیق و پیوند فعالیت تبلیغی و ترویجی، خواست های ”بینابینی“ یا ”انتقالی“ نقش محرکه فعالیت حزب طبقه کارگر را تشکیل دهد (نگاه شود همچنین به ”پیوند میان وظیفه دمکراتیک و سوسیالیستی حزب توده ایران در مرحله ملی- دمکراتیک. نمونه هایی از مطالبات بینابینی در شرایط مشخص کنونی! تیر ٩٢، http://www.tudeh-iha.com/lang/fa/archives/2140).

خواست های بینابینی یا انتقالی

این خواست ها، خواست هایی هستند که در واقع تحقق یافتن آن ها در شرایط حاکم نظام سرمایه داری ممکن است، اما به علت وجود شرایط ویژه، برای نمونه وجود دیکتاتوری خشن و علنی فاشیست مآبانه ولایت فقیه، در «مرحله کنونی» تحقق پذیر نیست. آزادی زندانیان سیاسی و به ویژه موسوی ها و کروبی که بیش از هزار روز است در بازداشتگاه غیرقانونی در شرایطی به بند کشیده شده اند که قتل عمد آن ها را تدارک می بیند، در کنار فعالیت آزاد سندیکاهای کارگری، آزادی مطبوعات و در مرکز آن انتشار آزاد نامه مردم، ارگان مرکزی حزب توده ایران، حذف جبر برای پوشش زنان و ده ها و ده ها نمونه دیگر، نمونه خواست هایی هستند که تحقق یافتن آن ها در ایران زیر سلطه رژیم دیکتاتوری ولایت فقیه، تنها از این رو ناممکن است، زیرا اجرای وظیفه رژیم دیکتاتوری را ناممکن می سازد که می کوشد شرایط آزادی ی غارت مردم و ثروت های ایران را برای طبقات حاکم، سرمایه داری تجاری و بوروکراتیک تضمین می کند. بدیهی است که زحمتکشان و زنان و مردان ایرانی می توانند با گشایش فضای آزاد و قانونی در جامعه، با توان بیشتری در پیکار علیه غارت غارتگران برزمند و این واقعیت به نفع سلطه این طبقات نیست!

مبارزه برای خواست های بینابینی یا انتقالی، تبلیغ افشاگرانه و ترویج روشنگرانه- آموزشی در اطراف آن ها، روند ارتقای سطح اگاهی طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان یدی و فکری را به پیش می راند. در صورت پیروزی در تحقق بخشیدن به هر خواستی، اعتماد به نفس مبارزان را بالا برده و آن ها را در طرح خواست های بعدی مصمّم تر می سازد.

بدین ترتیب، رابطه دیالکتیکی میان «مرحله کنونی» و روند رشد یابنده انقلابی در جامعه برقرار می شود. همه این نکات در «جزوه» مورد تائید قرار دارد و تکرار آن در اینجا در تائید موضع «جزوه» است.

ترسیم رابطه دیالکتیکی میان سکون در «مرحله کنونی» و آینده توفانی را زنده یاد احسان طبری در سخت ترین شرایط، اما در اوج توان مبارزه جویانه خود در شعر زندانش با عنوان ”به آنکس که به او می اندیشم“ ارایه می دهد. انتقال بخشی از متن ”به جای پیش‏گفتار“ از رساله هنوز منتشر نشده ی ”حماسة نبرد انسان، دیالکتیک شعرهای زندان احسان طبری“ می تواند کمک باشد برای شناخت صلابت اندیشه دیالکتیکی آموزگار توده ای ها و همچنین تسهیل درک اهمیت رابطه دیالکتیکی میان ” اتصال و انفصال“ که طبری آن را در ”نوشته های فلسفی و اجتماعی“ (جلد دوم، ص ۴٢ به بعد) توضیح می دهد.

در ”به آنکس که به او می اندیشم“، اندیشه دیالکتیسین توده ای می درخشد و: … از یک سو فرازهای درد و رنج و آرزو و از سوی دیگر، غوغای مبارزه جویانه، متعهدانه، خوشبینانه و آموزگارانهِ ”حماسه انسان“ در بند تصویر می شود که می توان آن را ”حماسه نبرد انسان“، حماسه ای در وصف تاریخ نبرد نیروی نو علیه نیروی کهن در طول تاریخ هستی انسان نامید که بارها در طول تاریخ با این پرسش روبرو بوده است: ”این در برای همیشه بسته خواهد ماند؟“

ویژگی خاص اندیشه توده ای در بند، «حجم بلند ذهن» او، همبستگی آن است از یک سو به «زادگاش» و از سوی دیگر  به «انسان» به مفهوم عام آن. برجستگی سترگ این ویژگی اندیشه توده ای دربند، خود را همانند بلندای «کاکل … کوه ها، اولین تماشاگر سپیده دمان»، در همه ی شعرها حفظ می شود و خود می نماید و بهم تنیدگی دیالکتیک خاص و عام و وحدت درونی آن را در اندیشه زنده یاد احسان طبری به نمایش می گذارد: «… گاه با خود می گویم: این در برای همیشه بسته خواهد ماند؟ و هیچگاه گشوده نخواهد شد؟ و یاخته های زمین، در انجماد این برف سنگین عقیم خواهد گشت؟ مگر مورچگان در دهلیز نمناک و تیره زمین، توشه ای ابدی اندوخته اند؟، آه … اگر درختان برهنه توسکا، پوشش سبز حیات را، در حجم بلند ذهن خود، به نسیان جاوید بسپرند! و دودکش علم شده بر فرق خانه ها، علی الدوام از کار بماند! زخم هایم را، دردهایم را، با کدامین مرهم التیام بخشم؟ سمند سرکش آرزوهای دور ونزدیک را با کدامین کمند، در بند کشم، چگونه بر آتش جهانسوز درونم، خاکستر سرد مردگان را بپاشم؟ ترانه هایم را، و زمزمه های خلوت دلم را، برای که بخوانم؟ ترانه هایم را برای که بخوانم؟ …»

در «مرحله کنونی» زندگی تلخ توده ای در بند، آوار یاس و نومیدی انگار راه بر همه چیز بسته است! اما اندیشه دیالکتیکی توده ای در بند، روحیه مبارزه جویانه و شکوهمند او رابطه میان ”انفصال و اتصال“ را برقرار و به آینده  سر باز می کند. در ”به جای پیش گفتار“ این رابطه چنین نشان داده شده است:

… یاس و نومیدی فرد (خاص)، بی واسطه سر باز می کند در تداوم هستی عام (جمع):

«نه! محبوب من، هرگز چنین نبود، من آموخته ام این را، تو نیز بدان، که بیگمان، زمان دق‏الباق خواهد کرد، تاریخ فاتحانه در را خواهد گشود، و خورشید با لبخندی گرم، انحناء آسمان را، عاشقانه خواهد پیمود، و آنگاه بهار، مرهمی سبز بر زخم‏هایمان خواهد گذاشت. …»

اندیشه اکنون در آن مرزی قرار دارد که در بخش نخست به آن اشاره شد که مرز اکنون و آینده را تشکیل می دهد. به سخنی دیگر، با ایجاد وحدت میان سکون و حرکت، با درک حرکت نهفته در «مرحله کنونی»، تز معیوب نفی امکان گذر از نظام سرمایه داری به نفی دیالکتیکی خود دست می یابد که درک ضرورت پیوند میان مبارزه دمکراتیک و سوسیالیستی است که به منظور به ثمر رساندن «تضادهای مشخص کنونی [۴]»، پایبندی انقلابی به آن ضروری است! در این لحظه است که توده ای ها به مضمون دیالکتیکی ی آموزش زنده یاد طبری دست می یابند که در «نثر موزون شاعرانه» در ”با پچپچه پاییز“ (ده) فریاد می زند: «دروازه شهرهای ناگشوده را بگشایم!»

در پایان امید می رود که اکنون که باید روند بحث میان توده ای ها شکل کنونی را طی کند، نظریه پردازان دیگر نیز بتوانند و مایل به شرکت در بحث باشند.

مقاله شماره: ١٣٩٢ / ۴٩ (٢ آذر)

واژه راهنما: رفرم در خدمت انقلاب و نه به جای انقلاب و یا در برابر آن. وظایف روز جنبش انقلابی کارگری. اهمیت پیود وظایف سوسیالیستی و وظایف دمکراتیک.

کتاب نود صفحه ای ”سیمای مردمی حزب توده ایران“ اثر زنده یاد ف. م. جوانشیر (فرج اله میزانی) دو موضوع را مورد بررسی قرار می دهد که مضمون آن در زیرعنوان کتاب پدیدار می شود: ”بحثی در مشخصات حزب طراز نوین طبقه کارگر ایران“!

اولین موضوع در ”سیمای مردمی حزب توده ایران“، ترسیم نبرد سخت کوشانه همه نسل های توده ای است علیه دشمنان و آن هایی که هدف نابودی و تسخیر حزب توده ایران را از درون دنبال می کنند. در این کتاب، کوشش جریان های ضدتوده ای علیه حزب توده ایران افشا و موفقیت مبارزه علیه آن توسط توده ای ها نشان داده می شود.

ما با نمونه دیگری از این افشاگری علیه عملکرد مخالفان و دشمنان حزب طبقه کارگر ایران از طریق ”نامه سرگشاده رفیق علی خاوری، عضو هیئت سیاسی کمیته مرکزی حزب توده ایران به کادر رهبری سازمان مجاهدین خلق“ دو باره آشنا می شویم که همین روزها در ”نویدنو“ (١٣٩٢ر٠٨ر٢۶ http://www.rahman-hatefi.net/navidenou-731-92-247-920826.htm) باز انتشار یافته است. در این نامه سرگشاده، رفیق عزیز علی خاوری در نامه مردم (دوره هفتم، سال دوم، شماره ٣٩۴، ٢٣ آذر ١٣۵٩) ناتوانی جریان های ضدتوده ای را در برخورد منطقی و سازنده با نظریات حزب توده ایران افشا و مورد انتقاد قرار می دهد. رفیق خاوری در این نامه برخورد «خصمانه، عصبی، غیرمسئول، انتقادناپذیر و گریزان از بحث سالم و در عین حال نامطمئن از مواضع انتخاب شده» را نزد رهبران سازمان مجاهدین خلق مورد انتقاد قرار می دهد که در فحاشی به تنها حزبِ مدافع منافع زحمتکشان ایران خلاصه می شود.

رفیق جوانشیر در افشاگری علیه چنین کوشش دشمنان و مخالفان برای منحرف ساختن هدف گیری ملی، مردمی و انقلابی حزب توده ایران در «نبرد علیه انحراف های ”چپ“ و راست» در صفحه ۴۴ اثر خود می نویسد:

«یکی از بزرگترین وظایفی که از نخستین روز تاسیس حزب توده ایران بر دوش آن افتاد، نبرد علیه انحراف ها در جنبش کارگری و موضع گیری قاطع در سطح جهانی بود.

چنان که می دانیم، تلاش امپریالیسم جهانی از ده ها سال پیش متوجه آن است که دژ طبقه کارگر را از دورن اشغال کند. در کشورهای پیشرفته سرمایه داری این تلاش از مدت ها پیش  – حتی از زمان مارکس -  آغاز شده و موفقیت هایی نیز کسب کرده است [که اکنون باید متاسفانه تجربه های تلخ بیشتری را به آن افزود]. پس از جنگ دوم جهانی این تلاش وسعت بیشتر یافت و از جمله در کشور ما که امپریالیست ها نسبت به آن حساسیت ویژه دارند، کوشش برای منحرف کردن جنبش کارگری از نخستین روز تاسیس حزب در مرکز توجه محافل امپریالیستی قرار گرفت. …».

موضوع دوم در کتاب، توضیح سرشت انقلابی حزب توده ایران است که در برقراری پیوند و مستدل نمودن ضرورت پیوند میان «وظیفه دمکراتیک» و «وظیفه سوسیالیستی» حزب توده ایران ریشه دارد (نگاه شود به ”واکاوی دیدگاه های اقتصادی- سیاسی حزب توده ایران در دو دهه اخیر …“ آبان ٩٢، http://www.tudeh-iha.com/lang/fa/archives/2250). رفیق جوانشیر این سرشت انقلابی حزب را در صفحه ۴۶ کتاب چنین بر می شمرد: «سومین مشخصه اصلی حزب طراز نوین طبقه کارگر این است که این حزب در برابر نظام ضدمردمی حاکم موضع قاطع انقلابی دارد. حاضر به سازش اصولی با حاکمیت ضدخلقی نیست و برای تحول بنیادی جامعه می رزمد. مسلما این بدان معنا نیست که احزاب کارگری با هرگونه رفرم و با هرگونه سازش، در هر شرایطی مخالفند. ولی این بدان معناست که این احزاب رفرم را هم در خدمت انقلاب می خواهند و نه به جای انقلاب و یا در برابر آن.»

پیشتر زنده یاد جوانشیر با اشاره به برداشت لنین از «احزاب طراز نوین» و دوران پایه گذاری آن پس از پیروزی انقلاب اکتبر، در صفحه ١٣ در توضیح وظایف روز جنبش انقلابی کارگری ازجمله می نویسد:

«در این دوران نوین دیگر گفتگو از تئوری انقلابی به طور کلی کافی نیست. باید تئوری انقلابی را در شرایط مشخص تکامل بخشید و به کاربرد؛ دیگر بحث کلی از پشتیبانی از جنبش های انقلابی کافی نیست، باید جنبش های واقعی انقلابی موجود و ازجمله و بخصوص جنبش انقلابی توده های ستمکش مستعمرات را شناخت و از آن حمایت کرد و آن را رهبری نمود؛ دیگر بحث کلی از پیوند با توده ها کافی نیست، باید در شرایط نوین انقلابی توده ها را درک کرد، به اهمیت پیود وظایف سوسیالیستی و وظایف دمکراتیک، اتحاد کارگران و دهقانان، اتحاد پرولتاریای جهانی با جنبش های مستعمرات پی برد و اشکال ضرور استقرار این پیوند را یافت . …».

بدون تردید وظایف فوقِ حزب طبقه کارگر ایران در اشکال و مضمون های نوین در دوران کنونی نیز به قوت خود باقی هستند. درک نقش اسلوبی اهمیت «پیوند میان وظایف دمکراتیک و سوسیالیستی حزب طبقه کارگر» که در وسعت در کتاب نشان داده و در کنار نکات پراهمیت دیگری مستدل می گردد، این اثر را به ”کتاب بالینی“ هر توده ای مبارز بدل می سازد. لذا می توان انتشار آن را به صورت PDF گامی در جهت تحقق بخشیدن به وظایف روز حزب توده ایران، حزب طبقه کارگر ایران ارزیابی و آن را همگام و همراه با انتشار کتاب های توده ای در پایگاه اینترنتی حزب توده ایران تلقی نمود.

اثر دیگر زنده یاد جوانشیر با عنوان ”اقتصاد سیاسی“ نیز با سخت کوشی رفیق ها دو باره نویسی و با چاپ جدید در همان پایگاه اینترنتی ی نامه مردم به صورت PDF انتشار یافته است و نمونه موفق دیگری را در کمک به خودآموزی توده ای ها تشکیل می دهد. مطالعه ”اقتصاد سیاسی“ که همراه است با نکاتی از شرایط اقتصادی ایران و زندگی طبقه کارگر آن، می تواند برای علاقمندان کمکی جدی در درک اثر دورانساز کارل مارکس، ”سرمایه“، باشد که اخیرا همزمان با ”مانیفست حزب کمونیست“، اثر مشترک کارل مارکس و فردریش انگلس، بانیان سوسیالیسم علمی به عنوان ”ارثیه دانش ماندگار بشری“ در فهرست یونسکو ثبت و حفظ دستخط های این دو اثر به وظیفه همه بشری بدل شده است.

مقاله شماره: ١٣٩٢ / ۴٨ (٢٩ آبان)

واژه راهنما: مضمون نبرد آزادیبخش ملی، ادعانامه ای علیه نسخه نولیبرال امپریالیستی. جایگاه منافع طبقه کارگر در مبارزات حزب طبقه کارگر. رابطه دیالکتیکی میان نبرد طبقاتی و مبارزه برای اتحادهای اجتماعی. مضمون و محتوای مارکسیستی- توده ای «پیوند میان عدالت اجتماعی و دمکراسی»، پرچمِ هوشمندانه ی قابل اعتماد! کیفیت خاص اقتصاد سیاسی ی مرحله ملی- دمکراتیک. مرحله ملی- دمکراتیک ادامه نظام سرمایه داری نیست. بود و نبود حزب توده ایران.

عنوان این نوشتار برداشته شده از «جزوه» پربار و پرمایه ای است که در مهرماه ١٣٩٢ در ارگان مرکزی حزب توده ایران انتشار یافت (نامه مردم شماره ۹۳۲). «جزوه»، نشان فعالیت خلاق و پرثمر توده ای ها در زمینه پراهمیت مبارزه اقتصادی- اجتماعی حزب طبقه کارگر ایران و پاسخ دندانشکنی است به جنایت ارتجاع داخلی و خارجی که امیدوار بود با قتل عام دانشمندان توده ای، راه اندیشمندانه نبرد طبقاتی را بر روی طبقه کارگر انقلابی ایران ببندد.

«جزوه» با اشاره به مصوبه های ششمین کنگره حزب توده ایران در باره «پیوند» میان «عدالت اجتماعی با دگرگونی های عمیق [مصوبه کنگره: بنیادین] سیاسی- اجتماعی و دمکراتیک کردن روبنای سیاسی کشور» و همچنین تعریف فرازمندی کنونی ایران به مثابه «مرحله ملی- دمکراتیک» رشد جامعه، روند بازسازی برنامه پیشنهادی حزب توده ایران برای این مرحله را بازتاب می دهد. در آنجا ضمن افشاگری علیه نسخه نولیبرال امپریالیستی، به سخن دیگر، ضمن نشان دادن سرشت ضدمردمی و ضدملی این برنامه، مضمون نبرد آزادیبخش ملی ایران در مرحله ملی- دمکراتیک ترسیم می شود. مضمون نبرد آزادیبخش در دوران جهانی سازی اقتصاد امپریالیستی، مبارزه علیه برنامه نواستعماری امپریالیستی که هدف آن برقراری سلطه اقتصاد سیاسی نظام سوداگر سرمایه داری امپریالیستی بر جوامع در حال رشد است. موضع برشمرده شده علیه نسخه نولیبرالیسم امپریالیستی، ادعانامه ای است علیه نظام سرمایه داری جهانی شده. به این منظور در «جزوه»، با بازگشت به مقاله های منتشر شده در دنیا و نامه مردم، فرازمندی اندیشه اقتصادی- سیاسی حزب توده ایران در دو دهه اخیر بر شمرده می شود (مراجعه به مقاله ها به کمک آدرس الکترونیکی آن ها، می توانست از تسهیل چشمگیری برخوردار باشد).

«جزوه»، با موفقیت مواضع اندیشه حاکم بر حزب طبقه کارگر ایران را برای مرحله کنونی مبارزه علیه دیکتاتوری رژیم ولایت فقیه و گذر به مرحله ملی- دمکراتیک فرازمندی جامعه ایرانی ترسیم و مرزهایی را نشان می دهد که اندیشه حاکم بر «جزوه»، مرزهای واقع بینانه نبرد طبقاتی در مرحله کنونی ارزیابی می کند. از این طریق، جنبه های قابل رشد در اندیشه حاکم خود می نماید و امکان بحث و گفتگوی مشخص برای توسعه مرزهای نبرد طبقاتی برای مرحله کنونی، گشوده می شود.

بر این پایه است که شرایط لازم برای بحث مشخص در باره برنامه تبلیغی و ترویجی- آموزشی حزب توده ایران برای مرحله کنونی قابل شناخت می گردد.

شایسته است مورد تاکید قرار گیرد، که گشودن مرز بحث و گفتگو به منظور روشنایی بخشیدن به تداوم راهی که باید در شرایط کنونی طی شود، به معنای تائید کلان راهی است که تاکنون طی شده است، و نه مورد پرسش قرار دادن آن! لذا موضع و توضیحات انتقادی در این سطور، دقیقاً در انطباق است و باید باشد با مضمون نفی دیالکتیکی یا ”نفی در نفی“. امری که باید در بیان رعایت شده و درستی مضمون مورد نظر در سخن به اثبات رسانده شود.

از این رو کوشش خواهد شد در بحثی مشخص و با ارایه استدلال، دورنمای روند تداوم «دیدگاه های کنونی حزب توده ایران» از درون کارپایه فکری ارایه شده در «جزوه» نشان داده شود، تا شاید کمکی باشد برای توسعه فعالیت پربار حزب توده ایران در نبرد طبقاتی جاری در کشور به منظور حفظ منافع طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان یدی و فکری که از منافع کل خلق دفاع می کند. به این منظور، نکته های نقل شده از «جزوه» با شماره در کروشه [] مشخص و تک به تک مورد بررسی قرار داده می شود.

«جزوه» چه می گوید

در صفحه ١ و ٢ چنین آمده است: «یکی از هدف های انتشار جزوه … ترویج پایه های نظری سیاست ها و دیدگاه های کنونی حزب توده ایران [١] و آسان سازی معرفی آنها به نسل جدید مبارزان کشورمان است که در راه پیکار برای تحقق عدالت اجتماعی و آزادی و دموکراسی فعال هستند [٢]. در مقاله های مورد بحث این جزوه می توان دید که در خط مشی و برنامه حزب، بر مبنای هدف راهبردی (استراتژیک) گذر به سوسیالیسم، به طور عملی تضادهای مشخص کنونی در نظر گرفته می شود [٣]. حزب توده ایران مرحله کنونی دگرگونی های ایران را گذر مستقیم به سوسیالیسم ارزیابی نمی کند [۴] و طرح چنین گذاری را در مرحله کنونی تحولات کشور متاثر از ذهنگرایی چپ روانه و به دور از واقعیت های موجود می داند [۵]. خط مشی و هدف محوری ما در مرحله کنونی، ارتقای جنبش مردمی با هدف گردآوری حداکثر نیرو به منظور شکست دادن دیکتاتوری حاکم [۶] و گذر به مرحله ملی- دمکراتیک است [٧]. در این مبارزه، حزب ما نقش طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان را عامل تعیین کننده یی می داند [٨]. پیروزی در این مبارزه فقط از راه پیوند ارگانیک خواسته های مبرم عدالت اجتماعی با دگرگونی های عمیق [مصوبه کنگره: بنیادین] سیاسی اجتماعی و دمکراتیک کردن روبنای سیاسی کشور امکان پذیر است. [٩]»

سپس در ادامه چنین آمده است: «یکی از معیارهای مهم سنجش هر نیروی سیاسی جدی همانا توانایی آن در ارائه تحلیل های منسجم و به هم پیوسته سیاسی مرتبط و هماهنگ با مسائل عمدة اقتصاد سیاسی کشور است [١٠]. لذا هدف دیگر انتشار این جزوه، بستر سازی برای فراهم آوردن امکان تبادل نظر و ایجاد بحث های پویا و خلاق در درون جنبش مردمی است [١١]، تا بتوان با کار حزبی و سازمانی به فصل مشترک های کلیدی بین نیروهای پیشرو رسید. [١٢]»

در صفحه های ١٠ و ١١ «جزوه» می خوانیم: «حزب ما در مقاله های متعددی به اجرای نسخه های صندوق بین المللی پول و گسترش خصوصی سازی و ایجاد بازار انعطاف پذیر کار اشاره نمود. یکی از هدف های این مقاله ها نشان دادن ارتباط مستقیم فرایند تعدیل اقتصادی در راستای ایجاد مبانی ”اقتصاد آزاد“ و لزوم سرکوب جنبش کارگری [١٣] و پایمال کردن حقوق صنفی و خواست های مادّی طبقات و قشرهای گسترده زحمتکشان بوده است [١۴]. در این عرصه، تلاش ما نشان دادن پیامدهای ویرانگر اقتصادی و ضددمکراتیک برنامه هایی بود که آثار مخرب و ضد انسانی آنها را در کشورهای سراسر جهان نیز می توان دید [١۵]. … برخلاف ادعای هواداران دو آتشه نولیبرالیسم اقتصادی، این الگوی اقتصادی بازار آزاد نه تنها ربطی به آزادی و دموکراسی [به سود زحمتکشان و مردم] ندارد و در عمل خلاف آن عمل می کند [١۶].» در اردامه چنین آمده است:

«در سال های اخیر مقاله های تحلیلی متعدد حزب توده ایران بر این حقیقت تاکید داشته اند که گذر میعن ما از سلطه دیکتاتوری ولایی به حکومتی ملی و دمکراتیک نیازمند جهشی کیفی در چارچوب ”ملی” [١٧] و در دو بعُد بهم پیوسته دموکراسی و عدالت اجتماعی است [١٨]. … مقاله های نامه مردم در زمینه تحلیل اقتصادی- سیاسی تحولات چند سال گذشته … لزوم مبارزه و برخورد قاطعانه با ادامه برنامه های تعدیل اقتصادی … همراه با ارائه بدیلی بر اساس یک برنامه اقتصادی مترقی [١٩]، شرایط ذهنی را برای بسیج کردن طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان در امر مبارزه با دیکتاتوری را فراهم آورد [٢٠]. …

در برنامه و تحلیل های حزب ما به روشنی می توان تاکید بر گذر از دیکتاتوری به مرحله ملی- دمکراتیک را دید. برخلاف آنچه در نوشته های جریان های چپ روانه دیده می شود، در مقاله های تحلیلی حزب توده ایران شعارهای پرطمطراق انقلاب سوسیالیستی- کارگری- کمونیستی داده نمی شود، بلکه منطبق با شرایط و واقعیت موجود اقتصاد سیاسی، پیشبرد مبارزه طبقاتی درون کشور از راه ایجاد جبهه ضددیکتاتوری مورد نظر است. … در مرحله کنونی، منافع آنها [بخش های پیش رو طیف اصلاح طلبان و هواداران آنها] مخرج مشترک هایی با منافع و مصالح طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان دارد [٢١]. بنابراین، ایجاد یک اتحاد وسیع سیاسی میان طبقه کارگر و نیروهای سیاسی نماینده این طبقه ها و قشرها در راستای گذر از دیکتاتوری ولایی و جهش انقلابی به مرحله مترقی تر بعدی امری منطقی و ضروری است. … حزب توده ایران بر اساس درک ماتریالیستی خود از تحولات تاریخی و شناخت واقعیت های عینی [٢٢]، حذف نظام سرمایه داری در کشور ما را در مرحله کنونی امکان پذیر نمی داند [٢٣]. اما ما معتقدیم که بر اساس یک برنامه ریزی مدوّن ملی، در مرحله کنونی، طرد کامل الگوی نولیبرالیسم اقتصادی، حذف نقش سوداگری سرمایه داری کلان خصوصی یا شبه خصوصی در اقتصاد ملی، حذف کامل تسلط اقتصاد سیاسی سرمایه داری تجاری و حذف ریشه یی اقتصاد بوروکراتیک در دورنمای گذر کشور ما از دیکتاتوری به دمکراسی قرار دارد [٢۴].

به نظر ما، شعارهای ذهن گرایانه و نامنطبق با مضمون مبارزه طبقاتی، نامرتبط با مرحله رشد جامعه، و خارج از واقعیت های اقتصادی سیاسی، هیچ گاه راهگشای گذر کشور ما از دیکتاتوری نخواهد بود [٢۵]. … [نه] با ”حرکت های انقلابی“ طبقه کارگر انقلابی [می توان] سرمایه داری و دیکتاتوری را سرنگون و بلافاصله سوسیالیسم را برقرار [کرد] … [و نه] بر اساس شعارهای تک بعُدی (مثل جمهوری خواهی و جمهوری سکولار) و بی اعتنا به زیربنای اقتصادی رژیم ولایی [می توان] روبنای سیاسی آن را در خلاء دموکراتیزه کرد. [٢۶]. …».   پایان نقل قول.

در سطور زیر توضیح و بازگشت به مقاله های نام برده شده در «جزوه» هدف نیست که در اختیار نگارنده نیز نمی باشد و بازگشت به آن ها کمک کننده برای ارزیابی اهمیت نتیجه گیری های طرح شده در «جزوه» هم نخواهد بود. بررسی زیر، با هدف ارزیابی نکته های نقل شده از «جزوه» در ارتباط با مصوبات ششمین کنگره حزب توده ایران انجام می شود، با این امید که گام تحلیلی مشخص در جهت درک همه جانبه هدف های حزب توده ایران برای «نسل جدید مبارزان کشور» باشد که «جزوه» برجسته می سازد. با توجه به این هدف گیری درست «جزوه» است که کوشش خواهد شد در سطور زیر،  – تا آنجا که برای یک توده ای جدا از محیط طبیعی مبارزاتی اش در درون حزب طبقه کارگر ممکن است –، روند حرکت اندیشه مارکسیستی- توده ای در ارتباط با «دیدگاه های کنونی حزب توده ایران» نشان داده شود.

در اینجا، نگرشی انتقادی به شیوه برخورد اندیشه حاکم در «جزوه» به مواضع مورد انتقاد خود، از نظر اسلوبی ضروری به نظر می رسد. «جزوه»، در سطح ”اعلام موضع“ نگاشته شده است. به سخنی دیگر، در سطح و به شکلی که به همین منظور در مقاله های عنوان شده از نامه مردم به کار گرفته شده است. هدف «جزوه» اما در جای جای متن آن، برخورد انتقادی به نظرات ”چپ روانه“ و ”راست روانه“ای است که از یک سو گویا و یا به طور واقعی واقع بین نیستند و «با ”حرکت های انقلابی“ی طبقه کارگر انقلابی» خواستار سرنگونی همزمان دیکتاتوری و سرمایه داری و گذر بلافاصله به سوسیالیسم هستند، و یا «بر اساس شعارهای تک بعُدی (مثل جمهوری خواهی و جمهوری سکولار)» و بی اعتنا به زیربنای اقتصادی رژیم ولایی خواستار دموکراتیزه کردن روبنای کشور هستند. شیوه به کار گرفته شده، یعنی اعلام موضع، با هدف برخورد انتقادی به موضع چپ روانه و راست روانه در تضاد است و کمکی به منظور گشودن گره های فکری مواضع انحرافی نیست که به این منظور باید به بررسی مشخص واقعیت پرداخت. به عبارت دیگر برای بررسی انتقادی مشخص موضع های انحرافی، طرح نمونه های مشخص با نقل نکات واقعاً مطرح شده در این یا آن نوشتار، ضروری است. ”تحلیل مشخصِ وضع مشخص“، اسلوب ارزیابی نظرهایی است که نفی دیالکتیکی آن ها، ”نفی در نفی“ آن ها که عبارت است از استخراج جنبه های قابل رشد در آن ها، مورد نظر است. با نفی مطلق مواضع آن ها، راه قابل و شایسته طی شدن، روشن و قابل درک نمی شود. با شیوه نفی مطلق گرانه غیردیالکتیکی، سنتز تضادها پدیدار و درک نمی شود.

در سطور زیر نگارنده کوشش خواهد کرد به این شیوه مارکسیستی- توده ای انتقادی پایبند باقی بماند.

«تاریخ جوامع، تاریخ نبرد طبقاتی است» (مانیفست کمونیستی)

برای پیشبرد نبرد طبقاتی، دو وظیفه در برابر نیروی نو قرار دارد. یکـی مبارزه برای بهبود شرایط هستی نیروی زیر سلطه ستم طبقاتی در شرایط حاکم نظام موجود ـ لنین آن را «وظیفه دمکراتیک» می نامد، و دیگـری، گذر از نظام و پایان بخشیدن به ستم طبقاتی طبقات حاکم بر طبقات زیر سلطه – لنین آن را «وظیفه سوسیالیستی» می نامد.

در سطور نقل شده از «جزوه واکاوی …» (از این به بعد، جزوه)، دو سوی مبارزه ی طبقاتی ی طبقه کارگر ایران و متحدان آن (نیروی نو) طرح و وظایف حزب توده ایران برای پیشبرد این نبرد در مرحله کنونی در هر دو بخش مورد توجه قرار می گیرد. با برجسته شدن مصوبه ششمین کنگره حزب در ارتباط با وظیفه «پیوند» مبارزه میان «عدالت اجتماعی» و «آزادی و دمکراسی»، سرشت انقلابی خط مشی حزب توده ایران، حزب طبقه کارگر ایران نیز به مثابه پرچم راهنمای نبرد طبقاتی از شفافیتِ کامل بر خوردار است. باوجود همه این نکات مثبت، پرسش هایی در ارتباط با چگونگی تـداوم نبرد طبقاتی و نکته های عمده برای آن در فعالیت مبارزاتی حزب توده ایران در «جزوه» به چشم می خورد که بررسی مشخص آن ها می تواند کمک برای ادامه موفق راه طی شده باشد.

از این روست که می توان انتشار  «جزوه» را نقطه آغاز بحث و گفتگوی زنده و فعال میان توده ای ها ارزیابی و آن را گامی مثبت برای تدقیق عملکرد تبلیغی و ترویجی- آموزشی حزب توده ایران ارزیابی کرد.

جایگاه منافع طبقه کارگر در مبارزات حزب طبقه کارگر

بحث در باره تدقیق فعالیت روزمره حزب توده ایران، از کجا آغاز می شود و چه نکاتی را در بر می گیرد؟

پرسش های عمده ی پایه و اولیه ای وجود دارد در ارتباط با تداوم نبرد طبقاتی در هستی مبارزاتی حزب توده ایران، حزب طبقه کارگر ایران که بررسی مشخص آن ها می تواند کمک برای ادامه موفق راه طی شده باشد. ازجمله پرسشی که مطرح است، این پرسش است که نشان دادن «نقش طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان [که] حزب ما آن را عامل تعیین کننده [در مبارزه دوگانه پیش گفته] می داند»، در وحله نخست باید برای کدام نیرو روشن گردد؟ برای طبقه کارگر و یا برای متحدان ما در جبهه وسیع ضددیکتاتوری؟

پاسخ به این پرسش، پاسخ به این پرسش نیز است که آیا ما مبارزه برای ارتقای سطح آگاهی جنبش کارگری را جدا و یا حتی در گام دوم، پس از ایجاد جبهه ضددیکتاتوری، قرار می دهیم و یا آن را پیش شرطی جداناپذیر برای تحقق جبهه ضددیکتاتوری ارزیابی می کنیم؟ به سخنی دیگر که همان معنا را می رساند، وجود حزب متحد و توانمند طبقه کارگر با وحدت اندیشه و سازمانی مبارزه جو، پیش شرط مبرمِ ایجاد جبهه ضددیکتاتوری است و یا روندی است نسبت به مبارزه برای تشکیل جبهه ضددیکتاتوری، جنبی و ثانویه؟ اگر چنین نیست که تکیه «جزوه» نیز بر آن است، باید برنامه مبارزاتی برای دستیابی به چنین وحدت نظری و سازمانی چگونه باشد و کدام اولویت ها را دنبال کند ؟

 («… خط مشی و هدف محوری ما در مرحله کنونی، ارتقای جنبش مردمی با هدف گردآوری حداکثر نیرو به منظور شکست دادن دیکتاتوری حاکم [۶] و گذر به مرحله ملی- دمکراتیک است [٧] … حزب ما نقش طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان را [در این مرحله] عامل تعیین کننده یی می داند…»). دیرتر به بررسی مضمون نقش طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان به طور مشخص باز می گردم.

١- رابطه دیالکتیکی میان نبرد طبقاتی و مبارزه برای اتحادهای اجتماعی

«بستر سازی برای فراهم آوردن امکان تبادل نظر و ایجاد بحث های پویا و خلاق در درون جنبش مردمی است [١] تا بتوان با کار حزبی و سازمانی به فصل مشترک های کلیدی بین نیروهای پیشرو رسید. [٢]»

ماکسیم گورگی یک داستان کوتاه دارد به نام آقای زاگلادین (و یا مشابه آن). آقای زاگلادین همیشه دست هایش را در پشت کمرش بهم گره می زد و با قامتی کمی خمیده، و سیمایی متفکرانه، تند تند در کوچه و خیابان راه می رفت. روزی او را بر سر دو راهی ای ایستاده دیدم که زار زار می گریست. پرسیدم، آقای زاگلادین چه شده است که شما اینچنین زار اشک می ریزید؟ او در حالی که دست هایش هنوز در پشتش بهم گره خورد بود، نیم نگاهی به من کرد و با صدایی بم و غمگین، گفت: سایه ام را گم کرده ام، سایه ام همیشه می دانست من باید به کدام راه بروم!

وضع حیونی ”عدالت“چی ها که سایه وار دنبال فتوحات احمدی نژاد می رفتند که آن را نماینده خرده بورژوازی ضدامپریالیستی و مدافع محرومان می دانستند، این روزها همانند آقای زاگلادین زار است. آن ها بر سر دو راهی ایستاده اند و زار زار اشگ می ریزند که باید به کدام راه بروند؟ ”راه توده“ علی خدایی و شرکاء اما این روزها از وضع دیگری برخوردار است. حالا نوبت این حیونی ها است که سایه وار ”پرچم دنبال متحد دویدن“ را به دوش بکشند و در دفاع از دولت حسن روحانی که گویا ”آزادی“ را به ارمغان می آورد، بدوند!

بدیهی است که حزب توده ایران، حزب طبقه کارگر ایران که با مقاله های روشنگرانه خود، برخی از ”اصلاح طلبان“ که پس از ۴ سال زندان انفرادی، کرنش در برابر ارتجاع حاکم و استبداد ولایی آن را به مبارزان توصیه می کنند، مورد انتقاد شایسته قرار می دهد، سایه وار دنبال آن ها حرکت نمی کند. برعکس، هشدار می دهد که ”مبارزه با دیکتاتوری حاکم و بی عدالتی تعطیل بردار نیست“ (نامه مردم ٩٣٢، http://www.tudehpartyiran.org/detail.asp?id=2087).

به سخنی دیگر، برای حزب طبقه کارگر، مبارزه طبقاتی، مبارزه برای گذر از نظام استثمارگر حاکم، نسبت به مبارزه برای اتحادهای اجتماعی در «مرحله ملی- دمکراتیک»، در یک رابطه دیالکتیکی ویژه ای مطرح است که درک همه جانبه آن، برای فعالیت تبلیغی و ترویجی- آموزشی حزب توده ایران برای این «مرحله» تعیین کننده است.

«نقش طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان در این مرحله ملی- دمکراتیک عامل تعیین کننده است [٨]»!

تاکید «جزوه» بر این نکته ی پراهمیت، هیچ معنای مارکسیستی- توده ای دیگری ندارد، جز آنکه:

اول- جدا ساختن میان دو صحنه مبارزاتی نبرد ”ضددیکتاتوری“ و پیکار برای به ثمر رساندن انقلاب ”ملی- دمکراتیک“، به بیانی دیگر جدا ساختن پیکار به اصطلاح ”اولی“ و ”دومی“ از هم، و یا در برابر هم قرار دادن این دو، و یا ”این“، یا ”آن“ گفتن،  نادرست و برداشتی غیرطبقاتی و ضددیالکتیکی است؛ بی جهت هم نیست که زنده یاد منوچهر بهزادی در دنیا، نشریه سیاسی و تئوریک کمیته مرکزی حزب توده ایران (سال سوم، دوره سوم، شماره ١٠، آذر ١٣۵۵)، در مقاله ”جبهه ضددیکتاتوری- مخالفت ها و پرسش ها“ که کارپایه فکری صلابت تئوریک جبهه ضددیکتاتوری کنونی حزب توده ایران را در این مرحله نیز تشکیل می دهد، ضمن برجسته ساختن این نکته که «شعار ”جبهه ضددیکتاتوری“ متحد کننده وسیع‏ترین نیروهاست»، بر سرشت ضدامپریالیستی این جبهه نیز پای می فشرد و می نویسد: «مبارزه ضددیکتاتوری از مبارزه ضدامپریالیستی جـدا نیست»؛

دوم- تعیین کننده بودن نقش طبقه کارگر برای مرحله کنونی مبارزه، ضمن آنکه پاسخی است به سرگشتگی و سردرگمی آقای زاگلادین، به معنای برجسته ساختن اهمیت مبارزه پیگیرِ افشاگرانه و روشنگرانه طبقاتی است که مخاطب اصلی آن، «طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان» است!

هدفگیری این مبارزه، نشان دادن ”تضاد اصلی“ در جامعه کنونی ایران است که جامعه ای با نظام معلولِ سرمایه داری وابستـه به نظام اقتصاد جهانی امپریالیستی است. صلابت تئوریک مبارزه حزب توده ایران علیه برنامه نولیبرالیسم امپریالیستی، تاکیدی است بر این وابستگی و ارزیابی علمی از آن!

مبارزه طبقاتی در جامعه، اما همان طور که در آغاز نشان داده شد، بدون مبارزه دمکراتیک ممکن نیست، بدون «در نظر گرفتن تضادهای مشخص کنونی [۴]» ناموفق از کار در می آید. این مبارزه روز، تنها همراه با افشاگری و روشنگری ی تبلیغی- ترویجی- آموزشی ی ضروری در باره «تضادهای مشخص» می تواند به وسیله و پل ارتباطی با کارگران و همچنین با ”متحدان“ مرحله کنونی بدل شود.

هدف مبارزه علیه «تضادهای مشخص کنونی»، حل ”تضاد عمده“ جامعه، به عبارت دیگر براندازی دیکتاتوری نظام سرمایه داری حاکم است که رژیم دیکتاتوری ولایی- امنیتی کنونی آن را نمایندگی می کند و شرایط برقراری و حفظ سلطه آن را به زحمتکشان و وسیع ترین لایه های میانی جامعه و اصلاح طلبان تحمیل می کند. مگر دیکتاتوری ولایی- امنیتی، سازمانده و مجری کودتای انتخاباتی ٨٨ و انتخابات مهندسی شده ٩٢ نبود؟ اندیشه حاکم بر «جزوه» نکات پیش را مورد تاکید قرار می دهد!

از آنچه در ارتباط با رابطه ویژه دیالکتیکی پیش گفته بیان شد، این نتیجه گیری مجاز و مستدل است که جلب نظر و تجهیز ”متحدان“، دستاورد جنبی ی ارتقای سطح آگاهی طبقه کارگر و تجهیز و سازماندهی آن است. ایجاد اتحادهای اجتماعی متنوع در طول رشد نبرد طبقاتی، اهرم قابل شناخت ساختن رشد و تعمیق تضاد اصلی در جامعه به طبقه کارگر و متحدان تاریخی آن است. ضرورت فعالیت مشخص با ”متحدان“ از روند تعمیق تضاد روزافزون طبقه سلطه گر با طبقه های زیر سلطه ناشی می شود. آنچه گفته شد نشان ضرورت و نفی فعالیت مشترک با متحدان نیست که در آن توافق ها و مصالحه نیز مجاز است، بلکه به معنای آن است که ارتقای سطح آگاهی طبقه کارگر نوک نیزه نبرد نیروی نو را تشکیل می دهد که بنا به شخصیت تاریخی خود، قادر به جلب ”متحدان“، برای نمونه روشنفکران، معلمان، هنرمندان و … به سوی پذیرش مواضع حزب طبقه کارگر است. وحدت دیالکتیکی نبرد اقتصادی- سیاسی و نظری ی (لنین: سه جزء مارکسیسم!) طبقاتی و دمکراتیک، وحدت وظیفه دمکراتیک و سوسیالیستی حزب طبقه کارگر، پیوند جداناپذیر مبارزه ضد دیکتاتوری و ضدامپریالیستی (بهزادی) با نکات برشمرده شده، به اثبات می رسد!

٢- پیوند ارگانیک میان عدالت اجتماعی و آزادی

«پیروزی در این مبارزه [ضددیکتاتوری] فقط از راه پیوند ارگانیک خواسته های مبرم عدالت اجتماعی با دگرگونی های عمیق [مصوبه کنگره: بنیادین] سیاسی اجتماعی و دمکراتیک کردن روبنای سیاسی کشور امکان پذیر است. [٩]»

اثبات صلابت تئوریک این موضع ی «جزوه» از چه ریشه ای سیرآب می شود؟ یا به سخنی دیگر: مضمون مارکسیستی- توده ای «پیوند» میان «پیکار برای تحقق عدالت اجتماعی و آزادی و دمکراسی»، به چه معناست؟

«پیوند» میان «پیکار برای تحقق عدالت اجتماعی و آزادی و دمکراسی [١٨]» بدون درک دیالکتیک مبارزه طبقاتی بر سر حل ”تضاد اصلی“ جامعه ممکن نیست. دیالکتیک «پیوند» میان عدالت اجتماعی و آزادی، ”رابطه“ی این دو مقوله با هم، که مورد تاکید «جزوه» [١٨] است، چگونه شناخته و درک می شود؟ چرا تنها حفظ «پیوند» دو مقوله عدالت اجتماعی و آزادی که «جزوه» بر آن تصریح دارد، راه رشد اقتصادی- اجتماعی جامعه را در سطح کیفی می گشاید؟

می دانیم که حل تضاد اصلی میان ”کار و سرمایه“ در نظام سرمایه داری، عدالت و آزادی برای زحمتکشان را به ارمغان می آورد. در عین حال می دانیم که در شرایط کنونی، گذر به سوسیالیسم، تحقق انقلاب سوسیالیستی در ایران مطرح نیست و جز اندیشه ذهنگرا چپ رو از چنین خواستی دفاع نمی کند. باوجود این، چگونه می توان مدعی شد و این ادعا را مستدل ساخت که در دوران کنونی نیز بدون حل ”تضاد اصلی“ حاکم، که همان تضاد میان ”کار و سرمایه“ در شرایط سلطه و اجرای نسخه نولیبرال امپریالیستی است، گذر به «مرحله ملی- دموکراتیک» از یک سو، و مبارزه برای حل ”تضاد عمده“ و روز جامعه که مبارزه ای است ”دمکراتیک“ در چهارچوب نظام حاکم، یعنی توسعه دمکراسی از سوی دیگر، ممکن نیست؟ بهم تنیدگی و یک پارچگی مبارزه ضددیکتاتوری و ضدامپریالیستی که بهزادی به آن تاکید دارد، و در سطور زیر نشان داده خواهد شد، با روشن شدن پاسخ پرسش های پیش، قابل شناخت و درک می شود.

تنها با روشن شدن نکات فوق است که مضمون و محتوای مارکسیستی- توده ای «پیوند میان عدالت اجتماعی و دمکراسی» همه جانبه، یعنی مضمونی یا دیالکتیکی درک می شود.

با شناخت مضمونی یا دیالکتیکی «پیوند» و رابطه میان عدالت اجتماعی و آزادی، ما با تضادی ویژه روبرو هستیم: از یک سو دستیابی به عدالت اجتماعی تنها با گذار از شرایط حاکم اقتصادی- اجتماعی سرمایه داری قابل دسترسی است؛ و از سوی دیگر، گذر نکردن از شرایط حاکم اقتصادی- اجتماعی، به معناب باقی ماندن آزادی در چهارچوب ”آزادی“های بورژوایی است (برای نمونه، ”جمهوری خواهان“  طرفدار آن هستند). «جزوه» به درستی چنین ”راه حل“ راستگرانه را رد می کند.

به سخنی دیگر، برای حل تضاد میان عدالت اجتماعی و آزادی و یافتن ”وحدت دیالکتیکی“ آن ها تنها یک راه حل واقعی وجود دارد و تنها یک سنتز برای «پیوند» علمی- دیالکتیکی میان عدالت اجتماعی و آزادی، که روند رشد تاریخی جامعه را به پیش می راند، وجود دارد. آن هم پذیرفتن این نکته است که با پیروزی انقلابی ملی- دمکراتیک و برقراری مرحله ملی- دمکراتیک رشد جامعه، ما با شرایط کیفی نوین برای اقتصاد سیاسی جامعه روبرو هستیم، که نه سوسیالیستی است، ولی همچنین دیگر اقتصا سیاسی سرمایه دارانه نیز نیست!

بدین ترتیب ماهیت و مضمون «مرحله ملی- دمکراتیک» قابل شناخت و درک می شود.

تنها با درک همه جانبه این دیالکتیک است که حزب طبقه کارگر قادر می شود فعالیت تبلیغی- ترویجی خود را در برابر طبقه کارگر و همزمان در برابر متحدان ضددیکتاتوری از لایه های دیگر با موفقیت به ثمر برساند! موفقیت فعالیت حزب توده ایران در دوران انقلاب بهمن ۵٧ و در دوران کوتاه فعالیت آزاد آن پس از پیروزی انقلاب که در اثر گذاری چشمگیر مبارزه حزب  بر روند انقلابی به دست آمد نیز از این دیالکتیک پیروی کرده است. مراجعه به اسناد تاریخی در این سطور ضروری نیست.

چنین روشنگری علمی است که پرچم نظری- تئوریک راهنمای اندیشه مارکسیستی- توده ای را در فعالیت تبلیغی- ترویجی حزب برای طبقه کارگر و متحدان آن در مرحله ملی- دمکراتیک فرازمندی جامعه به پرچمِ هوشمندانه ی قابل اعتماد بدل می سازد!

این در حالی است که هنگامی که مبارزه برای «عدالت اجتماعی» را به سطح مبارزه در چارچوب محترم دانستن ”تضاد میان کار و سرمایه“ در نظام سرمایه داری، یعنی به مبارزه «دمکراتیک» برای بهـبود نسبی شرایط زندگی و کار طبقه کارگر در چهارچوب نظام سرمایه داری تقلیل دهیم، مضمون و محتوای دیالکتیکی «پیوند میان عدالت اجتماعی و آزادی»، به قول زنده یاد احسان طبری «گم» می شود!؟

پیش تر اشاره شد که حزب توده ایران، دوران کنونی را دوران گذر به سوسیالیسم نمی داند. در «مرحله ملی- دمکراتیک» که دارای ”اقتصاد سیاسی“ ویژه خود است که از یک رو ”اقتصاد سیاسی“ سوسیالیستی نیست و از روی دیگر ”اقتصاد سیاسی“ سرمایه داری نیز نیست، بلکه ”اقتصاد سیاسی“ خاصی است که می توان آن را ”بینابینی“ با کیفیتی خاص نیز نامید که دیرتر نشان داده خواهد شد.

کیفیت خاص اقتصاد سیاسی مرحله ملی- دمکراتیک

آنچه در این سطور باید طرح شود، اثبات دارا بودن کیفیت خاص برای ”اقتصاد سیاسی“ در مرحله ملی- دمکراتیک است که دستیابی به آن بدون ”حل تضاد اصلی“ میان ”کار و سرمایه“ در نظام سرمایه داری، ناممکن است. جنبه دیگری از بهم تنیدگی مبارزه ضددیکتاتوری و ضدامپریالیستی که بدون مبارزه ضد نظام سرمایه داری (عمدتا تجاری- بوروکراتیک) کنونی ی داخلی که دارای منافع مشترک طبقاتی با نظام سرمایه داری جهانی امپریالیستی است، که بهزادی همانجا برجسته می کند و مورد تاکید قرار می دهد، اکنون قابل شناخت و درک می شود. مبارزه حزب توده ایران علیه دیکتاتوری رژیم سلطنتی- ساواکی، همزمان مبارزه ای همه جانبه با نظام سرمایه داری وابسته به امپریالیسم بود. وابستگی آن زمان علنی و بدون اما و اگر بود، وابستگی کنونی، در پشت ظاهر و ماسک ویژه خود پنهان شده است. مبارزه علیه نسخه نولیبرالیسم به تنهایی قادر به پاره کردن این ماسک مزورانه نیست! افشاگری مستدل علیه اقتصاد سیاسی نظام سرمایه داری در کلیت آن، وظیفه روز فعالیت تبلیغی و ترویجی حزب طبقه کارگر برای تدارک تغییرات انقلابی- بنیادی یا «عمیق» است!

مبارزه دمکراتیک- سندیکایی کارگران در چهارچوب نظام سرمایه داری، وظیفه ”بهـبود“ نسبی شرایط کار و زندگی آنان را در این نظام به عهده دارد و عملا همیشه به دنبال جبران تقلیل و نابودی ”بهبودی“های گذشته، می دود – آیا اولین وظیفه سندیکاهای آزاد، تحمیل پرداخت دستمزدهای معوقه به سرمایه داران نیست!؟ محدود ساختن صحنه نبرد طبقه کارگر تنهـا به وظیفه ”دمکراتیکِ“ مبارزه سندیکایی که سوسیال دمکراسی راست برای تحمیل و القای آن به طبقه کارگر می کوشد، و یا به سخنی دیگر که همین معنا را می رساند، محدود ساختن مبارزه برای «عدالت اجتماعی» به مبارزه برای ”بهبود“ شرایط زندگی و کار کارگران، یا باز هم دقیق تر، محدود ساختن مبارزه برای عدالت اجتماعی تنها به مبارزه به منظور بهبود شرایط ”فروش نیروی کار“ در چهارچوب نظام سرمایه داری (که وظیفه پراهمیت و ضروری سندیکاهای کارگری و اهرمی پرتوان برای جلب کارگران به نبرد طبقاتی است)، حذف و «گم» کردن خواسته و یا ناخواسته، آگاهانه و یا ناآگاهانه مضمون و محتوای مارکسیستی- توده ای یا مضمون طبقاتی نبرد طبقه کارگر، «گم»کردن «وظیفه سوسیالیستی» و جانشین تاریخی آن در «مرحله ملی- دمکراتیکِ» نبرد حزب طبقه کارگر از کار در می آید.

اندیشه حاکم بر «جزوه» چنین هدفی را دنبال نمی کند! اما ضروری است که بغرنجی راه شناخته شود و درک مضمون نبرد طبقاتی در همه بعدهای آن تا پایان ادامه یابد! امری که باید از سویی متاسفانه در تنهایی و تحت شرایط غیرطبیعی و نامأنوس تحمیل شده حاضر، انجام شود، اما راهی است که باید از سوی دیگر به طور جمعی طی شود! (نام چنین روندی: تضاد مصنوعی میان فرد و جمع است!)

مرحله ملی- دمکراتیک ادامه نظام سرمایه داری نیست

ارزیابی در «جزوه»، ارزیابی درستی است که «مرحله کنونی دگرگونی های ایران … گذر مستقیم به سوسیالیسم» نیست [۵] و «طرح چنین گذاری در مرحله کنونی تحولات کشور متاثر از ذهنگرایی چپ روانه و به دور از واقعیت های موجود» است [۶].»

اما گذار به «مرحله ملی- دمکراتیک»، همان طور که در زیر نشان داده خواهد شد، ادامه نظام سرمایه داری هم نیست. «مرحله ملی- دمکراتیکِ» فرازمندی جامعه، بنا به سرشت ملی- ضدامپریالیستی خود، به ویژه در دوران کنونی هژمونی سرمایه مالی امپریالیستی بر اقتصاد جهانی شده، نمی تواند راه رشد سرمایه داری را دنبال کند، بلکه بـایـد جهت گیری سوسیالیستی را انتخاب نماید.

در سطور زیر باید نشان داد و به اثبات رساند که برداشتی جز این ارزیابی از «مرحله ملی- دمکراتیک» ، با تضادی غیرقابل حل روبروست. پس بکوشیم سنتز دیالکتیکی تضاد را به یابیم و به اثبات برسانیم: سرنوشت انقلاب بهمن ۵٧، شکست نهایی آن، از آن جهت تحقق یافت که نتوانست در ”نبرد که بر که“ پس از پیروزی انقلاب، با غلبه بر نیروهای راستگر، جهت گیری سوسیالیستی را قاطعانه دنبال کند (نگاه شود به ”انقلاب ملی- دمکراتیک بدون سرکردگی طبقه کارگر پیروز نمی شود …“، ۶ آبان، http://www.tudeh-iha.com/lang/fa/archives/2240).

می دانیم: «وظیفه سوسیالیستی» مطرح در برابر حزب توده ایران در مرحله ملی- دمکراتیک را نباید به معنای «گذر مستقیم به سوسیالیسم» درک کرد. مضمون این «وظیفه»، گرچه مضمونی سوسیالیستی به معنای خاص آن نیست، اما دارای محتوای کیفی خاص خود است. محتوایی که با گذر از نظام سرمایه داری، مضمونی ضد سرمایه داری- ضد امپریالیستی داراست. این برداشت در انطباق کامل است با تعریف حزب توده ایران از انقلاب بهمن ۵٧ مردم میهن ما.

دیرتر به نکته [٢٣] پرداخته خواهد شد که در آن تز درست پیش گفته، یعنی مطرح نبودن انقلاب سوسیالیستی در مرحله کنونی در ایران، به صورتی معیوب طرح شده است و گفته می شود: «حزب توده ایران بر اساس درک ماتریالیستی خود از تحولات تاریخی و شناخت واقعیت های عینی، حذف نظام سرمایه داری در کشور ما را در مرحله کنونی، امکان پذیر نمی داند [٢٣].» طرح تز درست قبلی به این صورت معیوب، پاسخگوی شناخت و درک بغرنجی دیالکتیک مبارزه ضددیکتاتوری و ضدامپریالیستی- با جهت گیری ضروری ضدسرمایه داری – نیست! طرح معیوب تز درست قبلی می تواند به معنای نشستن در کوپه قطار به امید رسیدن قطار به ایستگاه سوسیالیسم تعبیر و درک شود، که لنین به باد انتقاد می گیرد و با احسان طبری فریاد می زند: «عقاب را بال از پرواز است». طرح معیوب اندیشه که می تواند برای ممانعت از تهمت ”چپ روی“ انجام شود (آیا واقعاً در جایی و به طور جدی چنین خواستی طرح شده است؟ در کجا؟)، ضمن آنکه شرکت غیرضرور اندیشه حاکم بر «جزوه» در یک بحث انتزاعی است و مضمون علمی و متین صلابت تئوریک آن را خدشه دار می سازد، اندیشه ای ایده آلیستی، اندیشه ای مذهبی و غیرقابل اثبات است. «امکان پذیر» ندانستن «حذف نظام سرمایه داری» را چگونه می توان به اثبات رساند؟ طرح وجود تناسب قوای نامساعد برای چنین حذفی، تنها با این پیامد مارکسیستی- توده ای همراه است که چگونه باید برای تغییر این تناسب نامساعد کوشید؟! که بازگشت به پرسش در باره چگونگی برنامه تبلیغی و ترویجی- آموزشی حزب توده ایران در این مرحله است!؟

این اندیشه معیوب، ناشی از ذهن گرایی ایده آلیستی است. فردریش هگل، پایه گذار ”دیالکتیک“، از آنجا که دست بگریبان ایده آلیسم است، نایل شدن به ”حقیقت مطلق“ را روندی گام به گام و مرحله ای می پنداشت. او مرحله های شناخت دیالکتیکی واقعیت- حقیقت را از موضع ایده آلیستی- متافیزیکی خود، چنین می نامید. اندیشه مذهبی تلئولوژی نیز رشد تاریخ را شامل مرحله هایی می پندارد که بر مبنای برنامه ای از پیش تنظیم شده راه را به سوی ”خواست خداوندی“ می گشاید. احسان طبری نادرستی این اندیشه ها را در ”نوشته های فلسفی و اجتماعی“ نشان می دهد که بازگویی آن در این سطور سخن را به درازا می کشاند. در ترجمه کتاب ”تاریخ و دیالکتیک“ نیز می توان با بررسی این اندیشه ها آشنا شد که علاقمندان می توانند به آن در ”توده ای ها“ مراجعه کنند. بازگردیم به اصل بحث.

اگر ”نبرد که بر که“ در پس پیروزی انقلاب بهمن به پیروزی نیروهای انقلابی پیشرو انجامیده بود، گام بعدی، پس از حل ”تضاد عمده“ در جامعه، یعنی پس از سرنگونی رژیم دیکتاتوری سلطنتی- ساواکی، حل ”تضاد اصلی“ جامعه از طریق تعمیق انقلاب به مرحله اقتصادی (- اجتماعی) بود که سد راه شکوفایی جامعه را بر طرف می ساخت و کیفیتی نوین برای هستی میهن انقلابی ارزانی می داشت. کیفیتی که نظام سوسیالیستی را به ارمغان نمی آورد، اما پایه های رشد آینده آن را تحکیم می نمود. لذا می توان مفهوم «وظیفه سوسیالیستی» حزب توده ایران را برای «مرحله ملی- دمکراتیک» جامعه نیز به کار برد، بدون آنکه دچار ذهنگرایی چپ روانه شد!

درستی و صلابت تئوریک استدلال طرح شده را می توان از راه دیگری نیز به اثبات رساند. مطلب را بشکافیم:

«عدالت اجتماعی» [١ و ٢] طرح شده در «جزوه» را، همان طور که نشان داده شد، نمی توان به این مضمون محدود ساخت که آن را به مفهوم مبارزه دمکراتیک- سندیکایی طبقه کارگر برای بهبود شرایط کار و زندگی در چهارچوب نظام سرمایه داری درک و تعریف کرد. چنین تعریفی دقیقاً مضمون برداشت سوسیال دمکراتیک و پوزیتویستی از مبارزه سندیکایی را تشکیل می دهد که آقای بلیر و شورودئر و شرکای دیگر آن ها را در انترناسیونال سوسیال دمکرات راضی نگه می دارد و جریان راست سندیکاهای زرد را سربلند می کند که «جزوه» به درستی علیه مواضع آن ها در اجرای نسخه نولیبرالیسم موضع می گیرد. «جزوه» چنین مضمونی را رد می کند، زیرا مورد تاکید قرار می دهد که «تضادهای مشخص کنونی» در ایران به عنوان «تضادهایی» ارزیابی می شوند که قادر هستند «هدف راهبری (استراتژیک) [حزب توده ایران را برای] گذر به سوسیالیسم» ممکن سازند. این در حالی است که مارکسیست- توده ای ها با تجربه بیش از یک قرن می دانند، که مبارزه ”برنشتینی“ در سطح مبارزه دمکراتیک- سندیکایی به تنهایی قادر به تدارک «گذر به سوسیالیسم» نیست! بر این پایه است که باید و می توان مضمون مورد نظر «جزوه» از «عدالت اجتماعی» را به مفهوم حرکت به سوی پایان بخشیدن به استثمار انسان از انسان که با برقراری عدالت اجتماعی واقعی تحقق می یابد، درک کرد. ”انقلابی“ یا ”بنیادین“ بودن موضع گیری حزب توده ایران از درک و تعریف چنین ”مضمونی“ برای عدالت اجتماعی ناشی می شود.

بیان دقیق پیوند میان پیکار برای عدالت اجتماعی و آزادی که زنده یاد جوانشیر آن را در ”سیمای مردمی حزب توده ایران“ از سخنان لنین نقل می کند و زنده یاد ”سیمین“ نیز آن را از ترجمه زنده یاد پورهرمزان نقل و در نوشتاری نشان می دهد، عبارتست از «پیوند میان وظیفه دمکراتیک و سوسیالیستی حزب طبقه کارگر». لنین پیکار علیه دیکتاتوری نظام حاکم و به عقب راندن رژیم دیکتاتوری را «وظیفه دمکراتیک» می نامد که باید همزمان با «وظیفه سوسیالیستی» حزب توده ایران عملی گردد و این پیکار برای «گذر» از نظام سرمایه داری است، ازجمله در «مرحله ملی- دمکراتیک» که اما هنوز سوسیالیسم نیست!

اما این مرحله در واقع چیست و کیفیت خاص اقتصاد سیاسی آن کدام است؟

به منظور شناخت و درک مضمون «مرحله ملی- دمکراتیک»، هر دو سوی آن را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم.

سرشت ملی این مرحله که می توان گفت که محتوای نبرد آزادیبخش ملی دوران امپریالیسم را تشکیل می دهد (نگاه شود ازجمله به نوشتار پیش گفته ”بدون سرکردگی طبقه کارگر، انقلاب ملی- دمکراتیک به پیروزی دست نمی یابد …“)، و در ”اقتصاد- سیاسی“ خاص آن تبلور می یابد که دیگر ”اقتصاد سیاسی“ سرمایه داری (به ویژه در شرایط سلطه نولیبرالیسم) نیست، بیان اقتصاد سیاسی خاص است که وظیفه آن مسدود ساختن راه نفوذ سلطه اقتصاد امپریالیستی است که هدف آن نابودی مرزهای قانونی حق حاکمیت ملی کشور را تشکیل می دهد. این مرزها هم جغرافیایی هستند، یعنی تمامیت ارضی کشور را حراست می کنند. و هم حقوقی هستند، یعنی حق حاکمیت ملی مردم را حراست می کند.

موضع قاطع ضد نسخه نولیبرالِ وظیفه ملی در ”اقتصاد سیاسی“ مرحله ملی- دمکراتیک که در «جزوه» به طور دقیق و همه جانبه نشان داده شده است، بیان صلابت درستی تئوریک وظیفه ملی برشمرده شده در ”اقتصاد سیاسی“ این مرحله است.

موضع ضد نسخه نولیبرالیسم، بیان آن است که ”اقتصاد ملی“ی مرحله ملی- دمکراتیک چه ویژگی را نفی و رد می کند. برای کامل بودن این موضع، باید آن جنبه و ویژگی خاصی را که مکمل موضع نفـی نسخه امپریالیستی است، ارایه داد، تا موضعی همه جانبه باشد، یعنی بگوید چه چیز، چه ساختار اقتصادی را خواستار است، جایگزین نسخه نولیبرالیسم چیست که همه جوانب سرشت ”ملی خاص“ اقتصاد سیاسی این مرحله را تشکیل می دهد. در این مرحله از پژوهش است که سرشت ”دمکراتیک“ در ”اقتصاد سیاسی“ در مرحله ملی- دمکراتیک قابل شناخت و درک می شود.

اما سرشت ”دمکراتیک“ به چه معناست؟ به سخنی دیگر که همین معنا را می رساند، ”اقتصاد ملی“ در ”مرحله ملی- دمکراتیک“ که مضمون نبرد آزادیبخش ملی علیه سلطه نظام اقتصادی امپریالیستی را تشکیل می دهد، همزمان برنامه ”اقتصاد سیاسی“ با ویژگی ”دمکراتیکی“ است که حامی منافع «طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان» که از منافع کل جامعه دفاع می کند، بوده و لذا می توان مدعی شد که «نقش طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان [در این مرحله] عامل تعیین کننده [٨]» است.

مضمون ”اقتصاد سیاسی“ که به نقل از زنده یاد جوانشیر در «جزوه» برجسته شده است که «مناسبات اقتصادی را در روند تولید، توزیع و مبادله» در مرحله معینی تعیین می کند که بازهم «جزوه» به نقل از انگلس بر سر مزار مارکس آن را متناسب با «درجه تکامل اقتصادی … هر دوران» بر می شمرد، همان طور که بر پایه تعریف حزب توده ایران از «مرحله ملی- دمکراتیک» بر می آید، یک اقتصاد سه بخشی است که در قانون اساسی مورد تائید اکثریت تقریباً مطلق مردم میهن ما پس از انقلاب نیز تثبیت شده است. نقض غیرقانونی اصل های ۴٣ و ۴۴ قانون اساسی برآمده از دل انقلاب بهمن توسط نظام سرمایه داری حاکم و دیکتاتوری ولایی- امنیتیِ نماینده آن، به سخنی دیگر، هدف گیری دقیق طبقات حاکم برای حذف هدفمند این اصل های قانون اساسی که پیش شرط آن نابودی اصل های بخش حقوق ملت و برقراری دیکتاتوری علنی و خشن فاشیست مآبانه ولی فقیه بود، نشان دقت ارزیابی حزب توده ایران و درستی و صلابت تئوریک تعریف حزب طبقه کارگر ایران از ”اقتصاد سیاسی“ خاص در «مرحله ملی- دمکراتیک» است.

خطرهای متوجه مرحله ملی- دمکراتیک فرازمندی پیروزی ”انقلاب سوسیالیستی“ در جمهوری خلق چین که صندوق بین المللی پول تن دادن به آن را توسط حزب کمونیست چین توصیه می کند، نیز متوجه بخش پراهمیت دولتی- عمومی اقتصاد در این کشور است. تضعیف این بخش، که تضعیف و نابودی نهایی اهرم مقاومت اقتصاد چین است، خواست ارگان مالی امپریالیستی است. وجود این بخش در چین توانست، برخلاف وضع در کره جنوبی یا تایوان و …، بحران مالی سال ١٩٩٧ که در اثر خروج هدفمند و ناگهانی سرمایه مالی امپریالیستی برپاشد، بدون هر مشکلی پشت سر بگذارد. در حالی که سرمایه های کنسرن های عظیم بخش خصوصی در کره جنوبی و تایوان ورشکست و توسط سرمایه مالی امپریالیستی بلعیده شد، بخش خصوصی در چین با حمایت چتر دفاعی بخش دولتی با سهم ۵١ درصدی در همه پروژه های بخش خصوصی، زنده ماند و بلعیده هم نشد!

در این ساختار اقتصادی سه بخشی، بخش اقتصاد ملی- مردمی- دمکراتیکِ دولتی- عمومی (و نه ساختار مثُله شده آن در ج. ا. که به منظور بی اعتبار ساختن و موجه نشان دادن بی اعتباری آن توسط نیروهای راستگر پیروز در ”نبرد که بر که“ انجام شد و به آن ”اقتصاد سوسیالیستی نام نهادند)، اهرم مقاومت در برابر یورش و تجاوز امپریالیستی و اقتصاد جهانی نواستعماری و حامی بخش اقتصاد خصوصی میهن دوست است که کمک همه جانبه به منظور توسعه کمّی و کیفی تولید ملی وظیفه آن  – بخش خصوصی –  است. حمایت از بخش اقتصاد تعاونی که در آن سرمایه های خرد مردمی فعالند، توسط بخش دولتی نیز همچنین در خدمت توسعه اقتصاد ملی در «روند تولید، توزیع و مبادله» است.

تنظیم چنین برنامه اقتصاد ملی، همان طور که «جزوه» هم در صفحه ٢ برجسته می سازد، «ارائه یک برنامه اقتصادی کارشناسی شده جامع و تشریح جزئیات و پارامترهای اقتصاد سیاسی [١۴الف]»، وظیفه سطور حاضر نیست، اما باید نکاتی اساسی در این زمینه روشن بوده و به مثابه زمینه و کارپایه بحث برای یافتن سرفصل های «مشترک [٢٢]» با ”متحدان“ طرح شود. وظیفه عمده بخش دولتی ایجاد زمینه تامین نیازهای اولیه مردم و قدرت دفاعی آن ها است که انگلس آن را بر مزار مارکس ذکر و «جزوه» آن را همانجا برجسته ساخته است. ”انحصارهای طبیعی“ی دولتی- مردمی بر زمین، راه ها و ارتباطات، معادن و … باید در اقتصاد سیاسی خاص مرحله ملی- دمکراتیک حفظ گردد. سرمایه گذاری ضروری خارجی باید در چهارچوب برنامه ”اقتصاد ملی“ و با توجه به شرایط حفظ حق حاکمیت ملی تحقق یابد و …

«پیوند» میان دو وظیفه «دمکراتیک و سوسیالیستی»، اما به معنای تحقق همزمان دمکراسی و سوسیالیسم نیست. حل ”تضاد عمده“، یا تحقق یافتن خواست دمکراتیک، الزاماً با تحقق یافتن حل ”تضاد اصلی“ همزمان نباید باشد و نیست. انقلاب بهمن ۵٧ مردم میهن ما که با گذشتن از دالان سرنگونی رژیم سلطنتی- ساواکی در آغاز موفق به حل ”تضاد عمده“ شد، تنها نمونه در این زمینه نیست. این اما به معنای ضرورت جدایی دو مبارزه از یکدیگر و ”اولی“ و ”دومی“ بودن و گویا مرحله ای بودن مبارزه و بالطبع مرحله ای بودن فعالیت تبلیغی و ترویجی- آموزشی برای وظیفه دمکراتیک و سوسیالیستی حزب طبقه کارگر، یا به سخنی دیگر، جدا بودن مبارزه تبلیغی از یک سو و ترویجی- آموزشی از سوی دیگر نیست.

ایجاد جدایی در اندیشه یک پارچه نبرد طبقاتی در جامعه، با خطر دچار شدن به موضع پوزیتویستی همراه است.

بود و نبود حزب توده ایران

برپایه آنچه که گفته شد، نمی توان با مضمون و نحوی بیان موضع اعلام شده در صفحه یازده «جزوه» موافق بود که می گوید: «حزب توده ایران بر اساس درک ماتریالیستی خود از تحولات تاریخی و شناخت واقعیت های عینی، حذف نظام سرمایه داری در کشور ما را در مرحله کنونی امکان پذیر نمی داند [٢٣].»

مطرح نبودن گذر به سوسیالیسم، نکته ای است که طرح آن به معنای واقعی بینی ماتریالیستی از ارزیابی تناسب قوا قابل فهم و درک است. «حذف نظام سرمایه داری در کشور ما» اما یک وظیفه واقعی و واقع بینانه است که باید برای تحقق یافتن آن همه نیروها را تجهیز کرد. این کوششی سخت است. زمان بندی برای دست یافتن به این هدف، پیش بینی ی پیشگویانه و مبتنی بر حدث و گمان (اشپکولاتیو) ای است که نه ممکن و نه ضروری است. اما آنکه باید فعالیت حزب توده ایران و برنامه تبلیغی و ترویجی- آموزشی آن برای این «پرواز» تدارک و عملی شود، تنها از نثر موزون شاعرانه احسان طبری ناشی نمی شود که می گوید «عقاب را بال از پرواز است»، بلکه در ارتباط است با بود و نبود تاریخی حزب توده ایران. زمین گذاشتن این وظیفه، ارجاع این هدف عینی و نیاز تاریخی طبقه کارگر و مردم میهن ما به نیروی دیگر است، وداع با رسالت تاریخی جنبش اجتماعی- تاریخی توده ای و کمونیستی و به ویژه پایمال کردن سرشت انقلابی حزب توده ایران است. چنین موضعی در تضاد است با مواضع نماینده حزب توده ایران در نشست های بین المللی با حزب های کارگری و کمونیستی.

طول کلام، پایان موقت این سطور و بازگشت دو باره به بحث و گفتگو را در زمانی دیرتر ضروری می سازد. کوشش ناموفق نگارنده برای شرکت لااقل به عنوان ناظر در ششمین کنگره حزب توده ایران، همچنین کوشش عبث به منظور دیدار با مسئول های حزبی با هدف بیان داشتن و مستدل ساختن ضرورت تنظیم یک برنامه تبلیغی و ترویجی- آموزشی برای مرحله کنونی نبرد حزب توده ایران و کمک به تنظیم آن، که مواجه با دیوار سکوت غیرقابل توجیه مسئول ها شد، و نهایتاً تنظیم نوشتارهایی برای نشان دادن مبرمیت چنین کوششی که آخرین آن، نوشتار قریب به چهل صفحه ای پیش گفته ”انقلاب ملی- دمکراتیک بدون سرکردگی طبقه کارگر پیروز نمی شود …“ است، جملگی از نگرانی نسبت به تظاهر اندیشه ای ناشی می شود که در سطور پیش به آن پرداخته شد.

این اندیشه آگاهانه و یا ناآگاهانه به نفی امکان گذر از سرمایه داری در دوران کنونی باور دارد. این باور باوجود پذیرفتن مارکسیسم- لنینیسم به عنوان اندیشه علمی و انقلابی حاکم بر حزب که در نشست های بین المللی به بهترین وجه ارایه می شود، دنبال می گردد.

آیا باید ریشه حذف خشن و مکانیکی نگارنده به عنوان تنها رفیق حزبی در کنار رفیق علی خاوری که پیش از یورش ها برای انجام ماموریت حزبی به خارج از کشور گسیل شد (که زنده ماندنش را تاکنون مدیون این امکان و وظیفه توام با آن می داند) از فعالیت درون حزبی که به آن اشاره شد، در تائید نگرانی بیان شده نیست؟

نادرستی تئوریک تز «امکان ناپذیر» دانستن «حذف نظام سرمایه در کشور ما» در مرحله کنونی و همچنین انحرافی و مضر بودن طرح چنین تز اثبات نشده ای به مثابه ”استدلال“ علیه فعالیت سیاسی- تبلیغی- ترویجی حزب طبقه کارگر را در نوشتار بعدی خواهم شکافت. در اینجا تنها باید این نکته را مورد تاکید قرار داد که پذیرش ناممکن بودن گذر از نظام سرمایه داری در ایران در این دوران، به معنای خلع سلاح ایدئولوژیک- سیاسی حزب توده ایران است. نادرستی چنین برداشت در «جزوه» را باید تا مغز استخوان مورد بررسی موشکافانه انتقادی قرار داد که داده خواهد شد. در این سطور باید تصریح شود که این ارزیابی وصله ی ناجور را در متن موفق اندیشه مبارزه جویانه حاکم بر «جزوه» تشکیل می دهد که ظاهراً به طور مصنوعی به آن اضافه شده است.

مقاله شماره: ١٣٩٢ / ۴٧ (١٠ آبان)

واژه راهنما: موفقیت استراتژی امپریالیستی یا تحکیم پایه های استقلال ملی؟ مضمون مذاکره مخفی از مردم ایران با عنوان «نرمش قهرمانانه»! خانم اشتن مخاطب برخورد طالبان منشانه به دختران موسوی ها است. سلامت بازداشت شدگان در خطر است. به یاری آنان بشتابیم. تهاجم مالی امپریالیسم با نام ”سرمایه‏گذاری خارجی“.

هوشمندی مدتی پیش گفت که مساله اتمی تنها نام رمز، ”کد“ مذاکرات است!

استراتژی اعلام شده سیاسی- نظامی امپریالیسم، به سرکردگی امپریالیسم آمریکا، تقسیم کشورها به واحدهای کوچک قومی- مذهبی و از این طریق تبدیل آن‏ها به واحدهای فاقد امکان دفاع از استقلال ملی است. به آن ”یوگسلاویزاسیون“ نام نهاده‏اند. تقسیم ایران نیز بخشی از این برنامه امپریالیستی را تشکیل می دهد که در ”نقشه خاورمیانه بزرگِ“ مورد نظر امپریالیسم آمریکا، بازتاب می یابد. ارزیابی ارایه شده در سخنان «نماینده کمیته مرکزی حزب توده ایران در سمینار نیروهای چپ در پارلمان اروپا»، این نکته را چنین مورد تاکید قرار می دهد: «نقشه خاورمیانه بزرگ که در اوایل سال ٢٠٠١ در دولت جورج بوش و از سوی نومحافظه‏کاران به طور رسمی اعلام شد، هنوز هم برنامه اصلی برای آینده منطقه است.» (نامه مردم، ارگان مرکزی حزب توده ایران شماره ٩٣٢، ٢٩ مهر ٩٢ http://www.tudehpartyiran.org/detail.asp?id=2086).

آیا روابط جدیدی که میان جمهوری اسلامی ایران و امپریالیست‏ها در روندی پرتضاریس و متضاد در حال پدیدار شدن است، روندی در جهت موفقیت استراتژی امپریالیستی به دنبال آتش تحریم ها است و یا باید آن را به‏مثابه تحکیم و تعمیق پایه‏های استقلال همه جانبه و تمامیت ارضی ایران ارزیابی نمود؟

١- حاکمیت سرمایه‏داری در جمهوری اسلامی ایران و دولت‏های متفاوت آن بارها اعلام کرده‏اند که ایران دارای برنامه ایجاد سلاح اتمی نیست. هدف برنامه اتمی ایران، هدفی صلح‏آمیز است. تاکنون نیز دولت‏های امپریالیستی قادر به ارایه سندی مبنی بر نادرست بودن موضع دولت ایران و حاکمیت ولایی- امنیتی آن نشده ‏اند.

٢- دستگاه‏های جاسوسی امپریالیستی با شبکه وسیع کنترل تلفن، اینترنت و … نمی توانند بی اطلاع از صحت موضع دولت ایران باشند. لذا باید تحریم‏های اعمال شده را ابزار اعمال برنامه پیش گفته استراتژیک- سیاسیِ امپریالیستی ارزیابی نمود که هدف نهایی آن، نابودی استقلال و تمامیت ارضی ایران است.

٣- با توجه به نکات فوق، باید چه مضمونی را برای مذاکرات جدید در حال جریان میان جمهوری اسلامی ایران و کشورهای ١+۵ پذیرفت که در ظاهر مذاکره برای دستیابی به توافق بر سر ”مساله اتمی ایران“ است؟ بر سر چه چیز مذاکره مخفی از مردم ایران با عنوان «نرمش قهرمانانه» انجام می شود؟

به منظور پاسخ به این پرسش، باید دو واقعیت را مورد توجه قرار داد:

اول- ناشی از علل مختلف و چندلایه، در شرایط کنونی برای امپریالیسم امکان اِعمال سیاست سرکوب نظامی ایران با هدف پاره پاره کردن تمامیت آن محدود و محدودتر می گردد. به‏ویژه پیامدهای ”بحران بزرگ“ حاکم به نظام سرمایه‏داری جهانی که همراه است با رشد فقر، بیکاری و عدم امنیت اجتماعی، به نارضایتی روزافزون میان مردم کشورهای متروپل علیه سیاست های اقتصادی و همچنین جنگ طلبی حاکمیت‏های بحران زده این کشورها انجامیده است. نتایج همه پرسی در کشورهای مختلف نشان می دهد که ٨٠ درصد از پرسش شوندگان، امپریالیسم آمریکا را مسئول آغاز جنگ‏ها در جهان در سال‏های اخیر می دانند.

تحت چنین شرایط است که نشانه های اولین شکاف‏ها در ساختار هژمونی ایدئولوژیک حاکمیت سرمایه‏داری دوران افول به چشم می خورد. تداوم احتمالی ی موضع جدیدِ روسیه و جمهوری خلق چین در صحنه جهانی نیز در این زمینه نقش معینی ایفا می کند. این‏ها و عوامل دیگر که رشد بی اعتمادی و تضادها میان امپریالیست‏ها بخشی از آن است، حاکمیت امپریالیستی را مجبور ساخته است، به امکان‏های دیگری برای دستیابی به هدف استراتژیک خود، ازجمله در ارتباط با ایران تن دهد؛

دوم- امکان جدید برای برقراری سلطه امپریالیستی بر ایران، آمادگی حاکمیت سرمایه‏داری در جمهوری اسلامی برای اجرای برنامه اقتصادی امپریالیستی که دو دهه از آغاز آن در ایران می گذرد، اکنون در سطحی است که سرمایه مالی امپریالیستی خواستار آن است. مطلب را بشکافیم:

اکنون قریب به دو دهه است که نظام حاکم سرمایه‏داری در جمهوری اسلامی ایران و نماینده آن، رژیم ولایی- امنیتی به طور پیگیر به اجرای برنامه اقتصادی نولیبرال امپریالیستی دست‏زده و اجرای این برنامه ضدمردمی و ضدملی را در سال ١٣٨۵ با حکم ”حکومتی“ ی غیرقانونی ی ولی فقیه، به سطح برنامه رسمی دولت نهم ارتقا داده است. پنهان شده در پشت شعارهای ”پوپولیستی“ و گویا عدالت‏خواهانه، دولت نهم و دهم رئیس جمهور محمود احمدی نژاد که با تغییر در قوانین کشور همراه بود، مرحله نخستین اجرای این نسخه عملی شد و اقدام ضدمردمی و ضدملی را به سطح ”روندی قانونی“، به ”قانون“ حاکم بدل ساخت. تائید صندوق بین المللی پول از سیاست دولت نهم و دهم، نشان این امر و بیان توافق بر سر مضمون مذاکرات میان ساختارهای مالی امپریالیستی و حاکمیت سرمایه‏داری در جمهوری اسلامی ایران است.

برنامه رسمی دولت رئیس جمهور حسن روحانی که در آن نمایندگان مستقیم سرمایه‏داری حاکم به مقام وزیری رسیده‏اند و با صراحت ادامه و تعمیق اجرای نسخه ”خصوصی سازی و آزادی سازی اقتصادی“ را هدف دولت یازدهم اعلام کرده‏اند، نشان آغاز مرحله دوم اجرای این نسخه اقتصادی امپریالیستی است. در این مرحله، غارت و ”خریدن“ ثروت‏های ملی مردم میهن ما، در راس آن صنعت ملی نفت توسط سرمایه مالی سوداگر جهانی امپریالیستی در دستور روز غارتگران قرار دارد. مذاکرات مخفی میان نمایندگان نظام سرمایه‏داری حاکم در ج ا و امپریالیست‏ها، با نام رمز مذاکره در باره ”مساله اتمی“، حول تنظیمِ زیر و بم توافق بر سر چگونگی این تهاجم مالی امپریالیستی به ایران با نام ”سرمایه‏گذاری خارجی“ دور می زند.

در سخنرانی نماینده حزب توده ایران در سمینار پیش گفته، سرسپردگی حاکمیت‏های کشورهایی که در آن‏ها تحت عنوان ”اسلام سیاسی“، این سیاست امپریالیستی به مورد اجرا گذاشته می شود، بر ملا می گردد: «در کشورهای منطقه، از رژیم ولایی ایران گرفته تا دولت حزب توسعه و عدالت ترکیه و اخوان‏المسلمین در مصر … [ضمن پایمال ساختن آزادی های دمکراتیک و بی توجهی به عدالت اجتماعی] تعهد بی چون و چرا و مسلم [این حاکمیت ها] در به‏کارگیری خشن‏ترین شکل‏های الگوی اقتصادی نولیبرالی که حافظ منافع ثروتمندان و قدرتمندان است»، چشمگیر و بلاتردید است.

کودتای انتخاباتی سال ١٣٨٨ در ایران، دستگیری های وسیع معترضان به انتخابات، روزنامه‏نگاران و بستن نشریات و روزنامه ها، سرکوب حزب‏های ”اصلاح‏طلب“ و نهایتاً بازداشت غیرقانونی میرحسین موسوی، زهرا صحرانورد و مهدی کروبی در شرایطی که به طور چشم‏گیر سلامت آن‏ها را نابود می سازند، مضمون سیاست جدید «نرمش قهرمانانه» ای را تشکیل می دهد که جفت دیالکتیکی آمادگی امپریالیسم برای پذیرش حاکمیت سرمایه‏داری در ج ا ایران به مثابه ”همکار“ مشترک المنافع خود است.

کتک زدن دختران موسوی ها تنها از این رو زشت نیست که نمایش عملکرد فاشیست‏مآبانه ی دیکتاتوری ارتجاع حاکم است، بلکه به ویژه از این رو مورد اعتراض مردم قرار دارد که نشان توافق رژیم دیکتاتوری ولایی با امپریالیسم برای حذف فیزیکی مبارزان پایدار بر سر مواضع مردمی و ملی انقلاب بزرگ بهمن مردم میهن ماست. آدری این اقدام طالبان منشانه، خانم اشتن و دیگران طرف مذاکره هستند! از سلامت بازداشت شدگان حراست کنیم!

سیاست ضدمکراتیک و قانون شکنانه رژیم ضدمردمی و ضدملی ولایی- امنیتی، و سکوت پرتفاهم رسانه های امپریالیستی در برابر فشار رژیم ولایی- امنیتی علیه آزادیخواهانه و میهن دوستان، نشان  و بیان دیگری از آمادگی حاکمیت سرمایه‏داری در جمهوری اسلامی ایران است، تضمین‏های دیگر و بیش‏تری را به امپریالیسم جهانی ارایه کند، به منظور ”اثبات“ قابل اعتماد بودن خود در تداوم اجرای برنامه اقتصادی امپریالیستی. رژیم ضدمردمی و ضدملی امیدوار است بتواند به‏مثابه ”همکار“ قابل اعتماد به حساب آید و آینده آن تضمین شود. در واقع نیز سیاست حاکمیت ارتجاعی سعودی و امیر قطر نیز دارای مضمونی دیگر نیست. اردوغان در ترکیه نیز به همین راه می رود تا خود را به عنوان همکار قابل اعتماد و ژاندارم محلی در سیاست تجاوزگرانه نظامی امپریالیسم به اثبات برساند!

۴- اکنون می توان به پرسش در باره مضمون مذاکرات مخفی از مردم میهن ما میان حاکمیت نظام سرمایه‏داری و نماینده آن ”ولی فقیه“ با امپریالیست‏ها پاسخ داد. با ”نام رمزِ“ مساله اتمی ایران، مذاکره در این باره انجام می شود که چگونه و با چه تضمین‏هایی، به اصطلاح ”سرمایه گذاری خارجی“ در ایران و در چه رشته‏ها، که عمده ترین آن ”خصوصی سازی“ صنایع نفت ملی شده است، عملی شود و در عوض چه تضمین‏هایی حاکمیت ولایی- امنیتی برای بقای خود دریافت می کند؟

امپریالیسم و در راس آن امپریالیسم آمریکا که کماکان برنامه تجزیه ایران را به واحدهای قومی- مذهبی دنبال می کند، راه حل غارت منابع ملی و نابودی استقلال اقتصادی و عملاً سیاسی ایران را در شرایط کنونی، ”راه حل“ واقع‏بینانه به منظور اجرای برنامه نهایی خود در جهت پاره پاره کردن ایران ارزیابی می کند. رژیم ولایی- امنیتی اسلامی نیز می پندارد با چنین ”راه حلی“ – اجرای بی چون و چرای دستورات صندوق بین المللی پول و بانک جهانی – از امنیت برخوردار خواهد شد. آن چنانکه قذافی پنداشت و اسد نیز به آن امید بسته بود.

۵- آنچه که مربوط می شود به محاسبات امپریالیسم آمریکا، خود یک مساله است، و باید به طور مشخص به آن پرداخت. آما آنچه که در منطق پذیرش اجرای نسخه نولیبرال امپریالیستی نهفته است که رژیم ولایی به آن دل بسته و سرمایه داری حاکم در ایران آن را کعبه امیال خود می داند تا بالاخره بتوانند ایران را به ”تجارتخانه منطقه“ بدل سازد، مساله دیگری است که پایانی فاجعه آمیز برای میهن ما خواهد داشت. چنین پایانی متاسفانه تنها یک امکان تئوریک نیست، زیرا نیروهای میهن دوست و برخی از ”اصلاح طلبان“ نیز می پندارند که گویا می توان با این طناب امپریالیستی از قعر بن بست درّه کنونی خارج شد. آیا این امیدی واقع بینانه است؟ آن را بشکافیم:

۶- نظام سرمایه داری دوران افول زاینده فاجعه آپوکالیپس

در مقاله ”مبارزه با دیکتاتوری حاکم و بی عدالتی تعطیل‏بردار نیست“، در سرمقاله ارگان مرکزی حزب توده ایران (نامه مردم، همان شماره http://www.tudehpartyiran.org/detail.asp?id=2087)، نکات بسیاری از سیاست ضدمردمی و ضدملی رژیم ولایی افشا شده است که تکرار و مورد تائید قرار دادن آن در اینجا ضروری نیست. تنها یک نکته در آن مقاله که اشاره به آن برای تشریح بحث در پیش در این سطور سودمند است: «پیرایش روبنای سیاسی در رژیم حاکم را نباید با تغییر ماهیت آن اشتباه گرفت …». مقاله به افشای «خط نظری راست‏گرایِ حامی دولت ”اعتدال‏گرا“ … [می پردازد که می گوید:] می بایست با سیاست درهای باز در برابر سرمایه‏داری جهانی تسلیم شد و در این راه هرچه سریع‏تر و وسیع‏تر به سوی تعدیل اقتصادی بر محور بازار آزاد، اقتصاد را بازسازی کرد!»

مقاله نامه مردم سپس با هشداری واقع بینانه به عقب‏گرد برخی از ”اصلاح‏طلبان“ زیر فشار نیروهای راست‏گرا، اشاره دارد و این خطر را گوشزد می کند که امکان آن وجود دارد که «اصلاح‏طلبان از شعارهای ضروری خلع سلاح شوند …». مقاله به درستی خطر «اجتناب از تکیه کردن بر نیروهای مردم و روی کردن به برنامه اقتصادیِ نولیبرالیستی در جهت خلاف منافع زحمتکشان …» را در کنار مماشات با دیکتاتوریِ ولایت فقیه و امید بستن دو باره به مذاکره در پشت درهای بسته، هسته مرکزی ”خطر“ نهفته در عقب‏گردها اعلام می کند.

این مقدمه پراهمیت را که از مقاله پیش گفته نامه مردم، ارگان مرکزی حزب توده ایران نقل شد، باید از این رو مورد تائید قرار داد، زیرا نگرانی ها در محافل کم و بیش واقع بینِ کشورهای متروپل سرمایه‏داری در باره خطرات سنگین اجرای سیاست ”خصوصی سازی و آزادی سازی اقتصادی“ برای بشریت هر روز متراکم‏تر در رسانه ‏های این کشورها طرح می شود. این شناخت که برای بازسازی ”مادرزمین“ و ترمیم صدمات وارده به آن به دنبال غارت سودجویانه نظام سرمایه‏داری ی جهانی، به گفته اسقف سابق برزیلی، لئوناردو بوف، پایه‏گذار «مذهب رهایبخش» که اخیراً در نطقی در شهر مونیخ آلمان به نقل از تحقیقات دانشمندان اعلام کرد، «بشریت اکنون به سه ”مادرزمین“ نیاز دارد». (نگاه شود همچنین به ”حفظ محیط زیست، سرشت انساندوستانه مارکسیسم در دفاع از محیط زیست، “مادرزمین” که در کنار نیروى‏‏ کار، منبع همه ثروت است“، اسفند ١٣٨٨ http://www.tudeh-iha.com/?p=1124&lang=fa )

این واقعیت است که دورنمای خطر فاجعه آپوکالیپس را برای این محافل مدافع نظام سرمایه‏داری نیز قابل لمس می سازد. در کتاب اخیر خود و.اف. هئوگ با عنوان «سرمایه‏داری ی ”های تک“ در بحران» Hightechkapitalismus in der Krise جنبه های مختلفی از «بحران بزرگ» حاکم بر نظام سرمایه‏داریِ دورانِ افول مورد بررسی قرار گرفته است. یکی از این جنبه‏ ها ناشی از رشد نقدینگی بدون وجود امکان تبدیل شدن ”پولِ“ انباشت شده به ”سرمایه“ است. مارکس این مساله را در ”کاپیتال“ طرح و مورد پژوهش قرار داده است.

«سرمایه یک مشت پول نیست» (ف.م. جوانشیر، اقتصاد سیاسی، ص ۴٩) *. اکنون نقدینگی در دست سرمایه مالی امپریالیستی در جهان به مبلغ نجومی ١١٢ بلیون، یا ١١٢ هزار میلیارد یورو در سال ٢٠١٣ بالغ شده است. این ”پول نقد“، دو برابر ارزش تولید ناخالصِ همه کشورها در سطح جهان در همین سال است. این پول اما هنوز ”سرمایه“ نیست. «در پله معینی از تولید کالائی، پول به سرمایه بدل می شود، و آن وقتی است که نیروی کار بدل به کالا شود.» (جوانشیر همانجا، ص ۴٨)

هدف این پول سوداگر برای تبدیل کردن نیروی کار به کالا در سطح جهانی با بحران روبروست. این آن نکته‏ای است که محافل واقع‏بین‏تر سرمایه‏داری در جهان به آن توجه و اعتراف می کنند. رو آوردن سرمایه مالی به قمار در بورس‏ و به انواع ابزارهای اسپکولاسیون مالی، با پیامد ایجاد ”حباب نقدینگی“ از یک سود و بدهی های دولتی غیرقابل پرداخت از سوی دیگر، بیان «بحران بکارگرفتن سرمایه به منظور دستیابی به سود و انباشت سرمایه» است (اِکئرهارد لیبرآم، ”مناسبات قدرت طبقاتی“ در ”رفرم و انقلاب“، ص ۴۵، نشر لایکا، هامبورگ، ٢٠١٣)

نشان پیامد این «بحران بزرگِ» کنونیِ نظام سرمایه داری، آمادگی آن برای هر اقدامی است که بتواند از ”پول“، از نقدینگی بلامصرف خود، ”سرمایه“ ایجاد کند. به راه انداختن جنگ و تجاوز همانقدر ابزار این جنایت سرمایه مالی است که ”سرمایه گذاری خارجی“ چنین ابزاری را تشکیل می دهد. ”سرمایه گذاری خارجی“ که توافق بر سر آن در مذاکرات مخفی از مردم ایران میان نظام سرمایه داری حاکم بر ایران و رژیم دیکتاتوری نماینده آن با امپریالیسم در جریان است، نه با هدف کمک به اقتصاد ملی ایران، که تنها با هدف بدل ساختن ”پول“، نقدینگی سوداگر اسپکولاتیو به ”سرمایه“ انجام می شود. این به این معنا نیست که نیازی به سرمایه‏گذاری در اقتصاد ایران موجود نیست. یا نباید از سرمایه خارجی در این زمینه بهره برد. صحبت بر سر آنست که چنین سرمایه گذاری ها تنها آن زمان به سود مردم میهن ما و در جهت رشد اقتصاد ملی ایران موثر خواهد بود که در چهارچوب برنامه اقتصادیِ ملی و دمکراتیک اتخاذ شود. اما تداوم اجرای برنامه نولیبرال امپریالیستی، گامی خلاف جهت و علیه منافع مردم میهن ما و استقلال ملی کشور است. هدف آن غارت ثروت‏های ملی و در وحله نخست صنعت ملی شده نفت ایران است.

از این روست که نامه مردم در مقاله پیش گفته به نیروهای ”اصلاح طلب“ و تمام میهن دوستان و در مرحله نخست طبقه کارگر مبارز ایران هشدار می دهد که بدون تنظیم چنین برنامه اقتصاد ملی، اقتصاد ملی ایران به دام تور نیاز سرمایه مالی امپریالیستی گرفتار خواهد شد که پایان آن، برباد رفتن بی بازگشت استقلال ملی و همچنین تمامیت ارضی کشور خواهد بود.  امپریالیسم و در راس آن امپریالیسم آمریکا، این راه را به مثابه راه دستیابی به هدف پاره پاره کردن ایران، و همانطور که پیش‏تر اشاره شد، ایجاد «خاورمیانه» مورد نظر خود در شرایط کنونی دنبال می کند، زیرا از امکان تجاوز نظامی موفق علی ایران برخوردار نیست. این راه، اشغال ایران از درون و برقراری حاکمیت سرمایه مالی امپریالیستی از طریق برقراری سیطره خود بر حاکمیت سرمایه‏داری در ایران است. فروپاشی اتحاد شوروی نیز با همین برنامه عملی گشت. (نگاه شود به بررسی پژوهشی خانم سارا واگن کنشت در این باره: ”… فروپاشی سوسیالیسم و تسخیر احزاب کمونیستی از درون …“، خرداد ١٣٨٩ http://www.tudeh-iha.com/?p=1236&lang=fa)

این شناخت برای طبقه کارگر ایران و همه میهن دوستان به معنای درک ضرورت مبارزه برای بود و نبود استقلال ملی و تمامیت ارضی کشور است.

مردم میهن ما نمی توانند بدون حذف رژیم دیکتاتوری ولایی که به نمایندگی از نظام سرمایه‏داری حاکم، اقتصاد ملی را فدای امیال سودجویانه سرمایه مالی امپریالیستی می کند، سد راه رشد و شکوفایی اقتصاد ملی و تامین آزادی و عدالت اجتماعی را بر طرف سازند. طبقه کارگر و دیگر محرومان و زحمتکشان یدی و فکری، در راس آن زنان زحمتکش و محروم و زیر فشار مضاعف و همچنین خلق های کوچک در سرزمین ایران، اولین قربانیان ادامه حاکمیت رژیم دیکتاتوری و حامیان سرمایه دار داخلی و خارجی آن هستند.

* اخیراً چاپ جدید تصحیح شده کتاب ”اقتصاد ملی“، اثر زنده‏یاد ف. م. جوانشیر (فرج‏اله میزانی) به همتِ بخش انتشارات حزب توده ایران تجدید چاپ شده و در پایگاه اینترنتی حزب طبقه کارگر ایران www.tudehpartyiran.org به صورت PDF انتشار یافته است. مطالعه و فراگرفتن این اثر توسط هواداران و همه توده‏ای ها گام پرباری برای مطالعه اثر دورانساز مارکس، ”سرمایه“ است. خودآموزی، نبردی انقلابی است به منظور خنثی کردن پیامدهای سنگین کشتار و نابودی دانشمندان پرورش یافته در دامن حزب طبقه کارگر ایران و در دفاع و تقویت جنبش کارگری انقلابی میهن ما.

مقاله شماره: ١٣٩٢ / ۴۶ (۶ آبان)

واژه راهنما: ”به غارت شرکت‏های واسطه‏ای پایان دهیم!“، ”قراردادهای پیمانی نابود باید گردد!“، ”به اجرای نسخه ضدکارگری و ضدملی نولیبرالیسم امپریالیستی پایان دهیم!“، ”شکست دشمن طبقاتی دستاورد مبارزه کارگران است، آن را جشن بگیریم و تکرار تجاوز را اجازه ندهیم!“، ”قانون تعلق سود به دستمزد معوقه تصویب باید گردد!“ دولت احمدی نژاد و روحانی، هر دو دولت در خدمت نظام استثمارگر سرمایه‏داری و چوبدست استثمار کارگر هستند. اندیشه انقلابی و مبارزه‏جویانه نبرد طبقاتی را جایگزین اندیشه پوزیتویستی کنیم!

تصمیم در باره نگارش و انتشار سطور زیر برای نگارنده بسیار سخت و همراه با نگرانی های متعدد است. نگرانی اصلی از آن است که مبادا طرح نکات مورد نظر، بتواند مورد سواستفاده ی مخالفان و دشمنان حزب توده ایران، حزب طبقه کارگر ایران قرار گیرد که نگارنده بیش از شصت سال عضو و همراه آن بوده و تا آنجا که در توان داشته، برای پیشبرد هدف‏های آن در دفاع از منافع دمکراتیک و طبقاتی طبقه کارگر ایران و منافع ملی کشور کوشیده است. کوششی که بی تردید خالی از اشتباه نبوده، ولی همیشه از این آگاهی پیروی کرده است که متناسب‏ترین و ضروری ترین گام را در جهت حفظ مصالح عالیه حزب توده ایران بر دارد.

تصمیم در باره نگارش این سطور زمانی قطعی شد که هیچ دست یاری ی فکری از سوی رفیق‏های حزبی به سوی تمنا برای کمک، دراز نشد. آن‏ها که می توانستند، با ابرازنظر انتقادی ی احتمالی خود، روشنگری و همیاری کنند، باوجود تائیدهای اولیه، نهایتاً ابرازنظری ارزانی نداشتند. شاید ناخواسته و ناشی از تصمیم‏های سازمانی اتخاذ شده. آن کس که خود را «هوادار قدیمی و پروپاقرص حزب» نیز نامید، مورد استثنایی را تشکیل نداد!

در عین حال روشن است که دشمنانِ حزب توده ایران نمی توانند از طرح نظرهای نگارنده سواستفاده کنند، زیرا نمی توانند از مواضعِ انتقادی که باید طرح شوند، دفاع کنند، زیرا به نظر نگارنده این نظر و پیشنهادها در جهت بهبود فعالیت انقلابی حزب توده ایران و در خدمت تحکیم خط مشی انقلابی آن قرار دارد. نگارنده خود را قادر می داند، بتواند سواستفاده مخالفان حزب طبقه کارگر که خود را مدافعان دورغین آن می نمایند، افشا و رسوا ساخته و راه را بر آن‏ها ببندد. لذا نگرانی‏ های اولیه که به آن اشاره شد، رنگ باختند و تصمیم برای نگارش و انتشار رساله ”انقلاب ملی- دمکراتیک بدون سرکردگی طبقه کارگر پیروز نمی شود! تاکتیک و استراتژی طبقه کارگر در این انقلاب! فعالیت تبلیغی- ترویجی حزب توده ایران در این مرحله!“ گرفته شد که با نوشتار کنونی همزمان به صورت PDF انتشار می یابد.

آخرین انگیزه برای انتشار نکات انتقادی کنونی، مطالعه مقاله «قراردادهای ”موقت“، اصلاحیه ”قانون کار“ و خواست زحمتکشان میهن ما» (نامه مردم ٩٣٢، ٢٩ مهر ٩٢ http://www.tudehpartyiran.org/detail.asp?id=2083) و همچنین مقاله ”حوادث کار و ادامه بی توجهی مسئولان حکومتی“ است (نامه مردم، همانجا http://www.tudehpartyiran.org/detail.asp?id=2082). به بررسی مشخص آن دو در زیر پرداخته خواهد شد، اما در همین جا باید اشاره شود که هر دو مقاله، در سطح بولتن‏های خبری و نه نوشتارهایی در سطح موضع‏گیری و ارزیابی مبارزه‏جویانه ارگان حزب طبقه کارگر ایران هستند.

این در حالی است که ”سخنرانی نماینده کمیته مرکزی حزب توده ایران در سمینار نیروهای چپ در پارلمان اروپا“ (نامه مردم، همانجا http://www.tudehpartyiran.org/detail.asp?id=2086) در اوج یک ارزیابی علمی مارکسیستی- توده‏ای قرار داشته، نشان برافراشته خط مشی انقلابی حزب و مایه سربلندی هر توده‏ای است. ارزیابی ای که می توان آن را در باره کلیت مقاله ”مبارزه با دیکتاتوری حاکم و بی عدالتی تعطیل بردار نیست“ (همانجا، http://www.tudehpartyiran.org/detail.asp?id=2087)، یا ”پیام تشکیلات دموکراتیک زنان به فدراسیون جهانی دموکراتیک زنان …“ نیز ابراز داشت (همانجا http://www.tudehpartyiran.org/detail.asp?id=2085).

همچنین باید از آغاز انتشار کتاب‏های حزبی در صفحه www.tudehpartyiran.org به صورت  PDF ابراز شادمانی کرد و از آن پشتیبانی نمود. این اقدامی در جهت بر طرف ساختن نیازِ خودآموزی هواداران و اعضای حزب توده ایران به دسترسی به کتاب‏ها و مطبوعات توده‏ای در ایران است. از این رو شایسته است که در نوشتارهای کوتاهی مضمون هر کتاب به منظور معرفی آن برای نسل جدید ارایه شود. تنظیم چنین نوشتارهایی توسط اعضا و هواداران می تواند نقش مثبتی در تازه‏کردن دانسته‏های اعضای حوزه‏های حزبی همانقدر باشد، که تشویقی برای خودآموزی هواداران جوان مراجعه کننده به صفحه الکترونیکی حزب توده ایران.

همانطور که اشاره رفت، انگیزه نهایی برای نگارش سطور کنونی، فعالیت نارسا و نازای تبلیغی- ترویجی در برخی از مقاله‏ها در نامه مردم، ارگان مرکزی حزب توده ایران است. اندیشه حاکم بر این مقالات، خاموش‏تر و منفعل‏تر از آن است که قادر باشد جرقه ی مبارزه‏جویی را در ذهن خواننده بیافریند. تکرار داده‏ها و ”واقعیت‏امر“ از منبع‏های داخلی، بدون استخراج و ارایه رهنمود مبارزاتی از آن‏ها، کمکی موثر به ارتقای اطلاعات و آگاهی خواننده نمی رساند. مقاله را تکراری، خسته کننده و کم‏ثمر می سازد. این شیوه کار تبلیغی، که به قناعتِ اندیشه به برشمردن و توصیفِ واقعیت بسنده می کند، همانطور که در رساله پیش گفته نشان داده شد، به سطح اندیشه مارکسیستی- توده‏ای رشد نمی یابد، قادر به دیدن حرکت و جنبش نیست و اگر آگاهانه به مورد اجرا گذاشته می شود، اندیشه‏ای پوزیتویستی و در خدمت حفظ شرایط حاکم از کار در می آید، و چنانچه ناآگاهانه طرح شود، عملاً ارگان مرکزی حزب توده ایران را از محتوای انقلابی و مبارزه‏جویانه آن تهی می سازد!

هدف در این سطور، بررسی اندیشه حاکم از دیدگاه فلسفه ی مارکسیستی- توده‏ای نیست که در رساله ضمیمه وسیع‏تر به آن پرداخته شده است. هدف استخراج رهنمودهایی از داده‏ها در این دو مقاله است، تا به کمک آن‏، از یک سو نازایی و کم‏اثری اندیشه حاکمِ قانع به توصیفِ واقعیت در این مقاله‏ها به نمایش گذاشته شود، و از سوی دیگر نشان داده شود که با ترک موضع توصیفی، عملاً راه نبرد آینده گشوده می شود و شعارهای مبارزاتی پا به عرصه وجودمی گذارند!

در مقاله «قراردادهای ”موقت“، اصلاحیه ”قانون کار“ و خواست زحمتکشان میهن ما»، نکات بسیار پراهمیت برای نشان دادن ضرورت مبارزه پرشور صنفی و سیاسی طبقه کارگر عنوان می شود. برای نمونه، نقش «شرکت‏های واسطه‏ای، از نوع وطنی و خارجی آن [که] نیروی انسانی برای دستگاه‏های دولتی و بخش خصوصی استخدام می کنند»، افشا می شود؛ یا به نقل از منابع داخلی تفاوت ناهنجار تعداد ساعات کار و مقدار دستمزد میان مزدبگیران خارجی و ایرانی برملا می گردد، و نکاتی دیگر، اما برای نمونه حتی یک شعار مبارزاتی علیه شرکت‏های واسطه‏ای طرح نمی شود.

اندیشه حاکم بر مقاله، وظیفه شرکت‏های واسطه‏ای را استخدام «نیروی انسانی» می نامد. «نیروی انسانی» یا «سرمایه انسانی» Human-Capital اصطلاحی است که این شرکت‏های سودجوی واسطه‏ای، «برده‏های روزمزد» خود را با آن می نامند، تا شرایط غیرانسانی استثمار آنان را تلطیف کرده و پوشش دهند. روزنامه گاردین چاپ انگلستان در چند روز پیش افشا کرد که قریب به ۵٠ تن از این «برده‏های روزمزدِ» نپالی که در ساختمان سازی برای بازهای فوتبال جهانی در قطر در اردوگاه‏های کار مشغول به کار هستند، در اثر سختی شرایط کار و در اختیار نداشتن آب آشامیدنی، جان سپرده‏اند. نباید فیلم هولیودی ”ده فرمان“ را در خاطر زنده کردن که در آن صدها برده، زیر مهمیز برده‏داران، سنگ‏های هرم سازی فرعون را می کشیدند و به خاطره جرعه‏ای آب زیر شلاق جان می سپردند، تا درک کرد که ما واقعاً با «بردگان روزمزد» امروزی سروکار داریم که به گفته انگلس باید «خود به جستجوی برده‏دار بگردند تا بتوانند نیروی کارشان را به فروش برسانند»! باید از به کار بردن این واژه‏ها و زبان غارتگران در ارگان مرکزی حزب طبقه کارگر ایران برای روزمزدانی که روزانه شانزده ساعت کار می کنند و به بیان فعال کارگری در شرایط «اردوگاه کار» استثمار می شوند (نگاه شود به ”حقوق متساوی کارگران رسمی و پیمانی، … سندیکاهای مستقل و واحد طبقه کارگر استوارترین مدافع منافع زحمتکشان، تیر ٩٢ http://www.tudeh-iha.com/lang/fa/archives/2131  و ”به هشیاری طبقه کارگر ایران باد درود!“، فروردین ٩٢ http://www.tudeh-iha.com/lang/fa/archives/2011) به قول مذهبیون ”توبه کرد“!

شرکت‏های واسطه‏ای یکی از ابزارهای ”خصوصی سازی و آزادی سازی اقتصادی“ در نسخه نولیبرالیسم امپریالیستی هستند که به ابزار ایجاد قشربندی میان کارگران و در کلیت آن در طبقه کارگر بدل شده‏اند. آن‏ها با ایجاد قشربندی، اصل همیاری و همبستگی میان کارگران در یک واحد تولیدی یا خدماتی و همچنین در مقیاس کل طبقه کارگر را نابود می سازند. یکی از علت‏های ضعف نسبی مبارزه سندیکایی در کشورهای متروپل سرمایه‏داری در ایجاد شدن این قشربندی در طبقه کارگر این کشورها نهفته است. در اثر این قشربندی، منافع گروه کوچکی از کارگران و گروه‏های ”کرایه“ شده کارگری از شرکت‏های واسطه‏ای، در تضاد قرار می گیرند و همبستگی میان آن‏ها نابود می شود. موفقیت طبقه کارگر زامبیا که قانون تساوی کامل حقوق کارگران رسمی و پیمانی را به سرمایه‏داران تحمیل کرد که در مقاله پیش گفته ”حقوق متساوی کارگران رسمی و پیمانی“ به آن پرداخته شده است، از اهمیتی در سطح منافع طبقه کارگر به طور عام برخوردار است.

شرکت‏های واسطه‏ای اهرم تشدید استثمار از طریق دو مرحله‏ای شدن سلطه سرمایه‏دار هستند. بخشی عمده از دستمزد کارگر که توسط مثلاً «شرکت دولتی» پرداخت می شود، به کارگر مشغول به کار پرداخت نمی گردد، بلکه غارتگر واسطه‏خوار این دستمزد را تصاحب می کند. همانطور که در مقاله ذکر شده است، شرکت واسطه‏ای از دولت ایران ده هزار دلار برای یک کارگر فیلیپینی دریافت می کند، به او اما تنها ٨٠٠ دلار مزد می پردازد.

از این روست که شعار: ”به غارت شرکت‏های واسطه‏ای پایان دهیم!“، می تواند شعاری قابل درک برای انسان زحمتکش باشد و روحیه مبارزه‏جویانه را نزد او تقویت کند. بدیهی است که تقویت روحیه مبارزه‏جویانه در رابطه و نسبت مستقیم قرار دارد با سطح آگاهی کارگران از زوایا و جنبه‏های مختلف این ترفند در نسخه نولیبرال امپریالیستی.

هنگامی که در مقاله در ارگان مرکزی حزب توده ایران همچنین نشان داده شود که ابزار ”شرکت‏های واسطه‏ای“ تنها زمانی به کار می آید که نابودی قراردادهای رسمی و جایگزین ساختن آن با قراردادهای موقت و سفید امضا عملی شده باشد، طبقه کارگر درک می کند که نقش دولت ”پوپولیستی“ احمدی‏نژاد برای تغییر در قانون کار، پیشگام منطقی نقش دولت روحانی بوده است. آنوقت برای طبقه کارگر روشن می شود که سیاست کنونی ضدکارگری دولت ”اعتدال‏گرا“ که به ملاقات رئیس صندوق بین المللی پول در نیویورک می رود، تـداوم همان سیاست دولت گذشته است. هر دو دولت در خدمت نظام استثمارگر سرمایه‏داری و چوبدست استثمار کارگر هستند.

از درون چنین شناختی آنوقت شعار: ”قراردادهای پیمانی نابود باید گردد!“، ”به اجرای نسخه ضدکارگری و ضدملی نولیبرالیسم امپریالیستی پایان دهیم!“، برای طبقه کارگر شناخته‏تر و همه‏جانبه‏تر قابل درک می شود و ضرورت نبرد مبارزه‏جویانه علیه فشار طبقاتی نظام سرمایه‏داری که برای دستیابی به سود و انباشت سرمایه، نسخه نولیبرالیسم امپریالیستی را اعمال می کند، قابل لمس‏تر می گردد. تضاد میان کار و سرمایه توسط کارگران شناخته و درک می شود. در چنین لحظه‏ای دیگر نباید این پرسش خنثی در مقاله تبلیغی- ترویجی مطرح شود که «آیا دولتِ روحانی نیت تغییر در نگرش اقتصادی دارد، …؟» بلکه می توان در ارگان مرکزی حزب طبقه کارگر با جسارت مستدل اعلام داشت که ”سگ زرد برادر شغال است“! و لذا در بر همان پاشنه می چرخد و ”مبارزه با دیکتاتوری حاکم و بی عدالتی [نظام سرمایه‏داری ت سرنگونی این نظام] تعطیل بردار نیست“!

با ایجاد شدن چنین روحیه و آمادگی مبارزاتی است که آن وقت می توان خبر شکست خوردن تحمیل اصلاحیه قانون کار را که مقاله نقل کرده است، با شعار ”شکست دشمن طبقاتی دستاورد مبارزاتی ماست، آن را جشن بگیریم و تکرار تجاوز را اجازه ندهیم!“ پاسخ داد. و یا خواست ”قانون تعلق سود به دستمزد معوقه تصویب باید گردد!“ را فریاد کشید و انواع دیگر از ”خواست‏های بینابینی یا انتقالی“ را که سطح نبرد طبقاتی را ارتقا می دهد و جنبش کارگری را در جهت سرنگونی نظام سرمایه‏داری هدایت می کند، مطرح ساخت! (در باره ”پیشنهادهای بینابینی“ نگاه شود به  ”سرنگونی دیکتاتوری، پیش شرط بازگشت آزادی و عدالت اجتماعی! مماشات در برابر مبارزه جویی، اقتصاد ملی ی مستقل از برنامه استعمارگرانه امپریالیسم“، مرداد ٩٢ http://www.tudeh-iha.com/lang/fa/archives/2144  و ”پیوند میان وظیفه دمکراتیک و سوسیالیستی حزب توده ایران … نمونه‏هایی از مطالبات بینابینی در شرایط مشخص کنونی، تیر ٩٢  و همچنین ”از برنامه حداقل کارگری حزب توده ایران دفاع کنیم، مطالبات بینابینی … عقاب را بال از پرواز است“، تیر ٩٢ http://www.tudeh-iha.com/lang/fa/archives/2135).

در چنین لحظه‏ای است که نامه مردم، در این مقاله نیز از بولتن خبری برای نقل خبرها از رسانه‏های داخلی، به ارگان واقعی و مبارزه‏جویانه حزب طبقه کارگر ایران ارتقا می یابد. اندیشه حاکم بر این نوع مقاله‏ها با اندیشه انقلابی پرولتری جایگزین می گردد که مبتنی بر برداشت مارکسیستی- توده‏ای از نبرد طبقاتی است. در این لحظه است که فعالیتِ سازنده و خلاق تبلیغی و ترویجی حزب طبقه کارگر پاقرص می کند!

در چنین لحظه‏ای دیگر این توهم غیرمستدل در مقاله جایی نمی یابد، آنطور که در مقاله ”حوادث کار و ادامه بی توجهی مسئولان حکومتی“ راه یافته است که «خوشبختانه همین امر [حوادث بنگالدش که در آن هزاران کارگر سوختند و زیر آوار دفن شدند و هزاران معلولِ بر زمین ماندند] موجب گردیده است تا قدم‏هایی، هر چند کوچک، برای جلوگیری از این حوادث برداشته شود …»!؟

آنوقت برای اندیشه پوزیتویستی حاکم جایی در ارگان مرکزی حزب توده ایران باقی نخواهد ماند، زیرا اندیشه انقلابی و مبارزه‏جویانه ی نبرد طبقاتی در آن جای خود را باز می کند.

مقاله شماره: ١٣٩٢ / ۴۵ (۶ آبان)

واژه راهنما: توده‏ای ها به صحنه اصلی نبرد طبقاتی باز می گردند. کارپایه خط مشی انقلابی حزب توده ایران، یک پارچگی نظری و سازمانی حزب است که باید به آن پایبند و درعمل به آن پیگیر بود. تعریف انقلاب ملی- دمکراتیک. انقلاب ملی- دمکراتیک بهمن ۵٧ مردم ایران. پس از فروپاشی اتحاد شوروی، سمت‏گیری سوسیالیستی ممکن است؟ وظایف پیش روی حزب توده ایران در شرایط مرحله ملی- دمکراتیک فرازمندی جامعه ایرانی. فعالیت تبلیغی و ترویجی- آموزشی حزب توده ایران در راستای «منطق» مصوبه های کنگره ششم. تاریخ حزب توده ایران، تاریخی یک‏پارچه است. تقسیم حزب به رهبری و تن حزب، گامی نادرست. تاریخ‏نگاری انقلابی نیاز به تدارک علمی دارد.

(به علت طولانی بودن این رساله، انتشار کلیت آن به صورت PDF عملی شد. برای مطالعه، به بخش کتاب‏ها مراجعه شود.)

مقاله شماره: ١٣٩٢ / ۴۴ (٣٠ مهر)

واژه راهنما: ”تاریخ و دیالکتیک“ به صورت PDF. ابرازنظر رفیق ک. مهرگان.

امکان بازانتشار آثار برجسته زنده یاد احسان طبری در این صفحه به صورت PDF (نگاه شود به ”خودآموزی نبردی انقلابی، مارکسیسم- لنینیسم علم است!“، مهر ١٣٩٢ http://www.tudeh-iha.com/lang/fa/archives/2235) که امکان ضبط و چاپ آن را برای خواننده می گشاید، از این منظر نیز پراهمیت است که جلد دوم ”نوشته های فلسفی و اجتماعی“ و همچنین ”درباره انسان و جامعه انسانی“ در قریب به سه سالی به رشته تحریر در آمده‏اند که آموزگار چند نسل از توده‏ای ها پس از قریب به چهل سال دوری از ایران، در میهنِ شورانگیزِ سال های پس از انقلاب بزرگ بهمن بر روی کاغذ آورده است.

آموزگار توده‏ای، بازگشت به ایران را بازگشت به «سنگر تاریخی» می نامد و آن را با «دماوندِ … با تاجِ سپیدِ خود ایستاده»، چنین راز و نیاز می کند: «میهن، … برای من تماماً یک ”تجلیِ فلسفی“[ی] اجرایِ وظایف بشریِ خود در این گوشه‏ ی جهان بود که به من تعلق دارد … اینک من، فرزندی که با موی سیاه و دلی از امیدها سپید رفتم، و اینک با موی سپید و دلی از غم‏ها سیاه باز آمدم. …» (احسان طبری، ”از دیدارِ خویشتن“، بازگشت، ص ۵١، ۵٢).

دو اثر پیش گفته، آینه‏ای است که در آن ”تجلیِ فلسفی“ی مورد نظر احسان طبریآمدمآمدمآ، خود می نماید! بخش‏های بسیاری از آن، انعکاسی است از اندیشه فلسفی ی دیالکتیسین توده‏ای نسبت به آنچه در ایران در این دوران می گذرد. او تنها با توده‏ای ها به گفتگو نمی نشیند، مورد خطاب او همچنین اندیشه فلسفی مذهبی حاکم است که با هشیاری و مضمونی «سخت» و «گفتاری نرم» (احسان طبری، ”از میان ریگ ها و الماس ها“، در خاکستر بامداد، ص ١٩) با آن در جدلی سازنده است. هر دو اثر، در جدل خود با اندیشه غیر و ضددیالکتیکی، درسنامه‏ای است برای فراگرفتن ”دیالکتیک مشخص“ که در جای جای دو اثر، خود می نماید و مطالعه آن ها را با زبان شعرگونه طبری با لذتی مضاعف همراه می سازد.

شناخت مضمون ”دیالکتیک مشخص“ و درک عملکرد آن و راهی را که برای دسترسی به این درک، اندیشه طی می کند، یکی از عمده ترین جنبه‏های موفق آموزشی است که مطالعه کتاب ”تاریخ و دیالکتیک“ لئو کفلر نیز برای جوینده ی علاقمند ممکن می سازد.

”کلیت“ در اندیشه مارکسیستی دارای مفهومی نیست که در فلسفه بورژوازی دارد (بخش چهار). لئو کفلر در مبحث ”دیالکتیکِ آزادی و جبر“ در کتاب ”تاریخ و دیالکتیک“ تفاوت را چنین بر می شمرد: برای اندیشه دیالکتیکی، کلیتِ جامعه همانقدر از افراد تشکیل نمی شود، همانقدر که ”افراد“ کل جامعه را به طور مرموزی ایجاد نمی کنند. در حالی که اندیشه بورژوازی به قول انگلس «تنها به این امر اکتفا می کند که یا توصیفات فلسفى ارائه کند و یا برخى از وقایع ‏ناگوار و ریشه‏هاى اجتماعى آن را به طور خسته کننده‏اى به دنبال یکدیگر ردیف کند»، اندیشه مارکسیستی با نشان دادن رابطه درونی و مضمونی روابط که در فاکت ها و ”واقعیت امرِ“ مطرح در جامعه بروز بیرونی می یابند، علل علّی پدیدار شدن نابسامانی ها را در جامعه که در ساختار اقتصادی- اجتماعی حاکم سرمایه داری ریشه دارد، برملا و قابل شناخت می سازد. از این طریق کلیه رابطه فاکت ها در روند شدن و بودشان قابل شناخت و در نتیجه به مثابه یک ”کلیت“ قابل درک می شود. در این لحظه است که راه حل و چگونگی خروج و گذار از شرایط حاکم خود را به اندیشه جستجوگر می نماید و برای توده ها قابل شناخت و درک می شود. با نمونه ای، این نکته را به طور مشخص مورد توجه قرار دهیم:

نامه مردم، ارگان مرکزی حزب توده ایران، به «مناسبت آغاز سال تحصیلی جدید» مقاله ای پراهمیت با عنوان ”سایه سنگین نولیبرالیسم بر فضای آموزش میهن“ منتشر ساخته است (شماه ٩٣١، ١۵ مهرماه ١٣٩٢ http://www.tudehpartyiran.org/detail.asp?id=2073). در این مقاله، با بهره‏گیری از گزارش «مرکز پژوهش‏های مجلس» و از فاکت های انتشار یافته در رسانه های داخلی، نکات شایان دقتی از معضلات و نابسامانی ها در بخش آموزش و پرورش در ایران طرح می شوند. نشان داده می شود که نظام سرمایه داری حاکم با چه ظرافتی وظیفه محول شده از طرف قانون اساسی به نظام را برای اجرای اصل ”آموزش عمومی و رایگان“ از این طریق نابود می کند که مدارس دولتی را از نظر ساختمانی به تخریب می کشاند، با تحمیل شهریه های غیرقانونی، آموزش کودکان در آن ها را به باری مضاعف بر دوش زحمتکشان بدل می سازد، و از این طریق آموزش کودکان زحمتکشان را در مدارس دولتی ناممکن می سازد، و به توسعه بیسوادی میان آن ها و همچنین راندان شان به صحنه استثمار ”کار کودکان“ دامن می زند. واقعیتی که در گزارش مرکز پژوهش های مجلس و رسانه های داخلی نیز بازتاب می یابد. در عوض، امکان رشد و موفقیت مدارس خصوصی را حاکمیت سرمایه داری از نظر قانونی می گشاید و این کسترش را تقویت می کند. هدف نظام سرمایه داری «… سوق دادن مداس دولتی به سمت غیرانتفاعی …» است (روزنامه تهران امروز، ١٣ مرداد ٩٢).

مقاله با ارایه دقیق ترین فاکت ها، ”واقعیت امر“، یعنی ظاهر پدیده سیاست ”خصوصی سازی و آزادی سازی اقتصادی“ در بخش آموزش و پرورش را در جمهوری اسلامی ایران نشان می دهد و در جمع بندی نهایی در پایان مقاله به حق می پرسد: «چرا چنین وزارت خانه مهم و سرنوشت سازی در تمامی این سال‏ها باید چنین عملکرد مخربی داشته باشد؟ حکومتی که با درآمدهای نجومی نفت سیستم آموزشی را به ورطه سقوط می کشاند، دغدغه نسل آینده را ندارد. نولیبرالیسم اقتصادی هدفی به جز کسب درآمدهای نجومی برای اقلیت حاکم در سر نمی پروراند و حاضر نیست منابع ملی را برای ساختن نسل آینده هزینه کند. نولیبرالیسم اقتصادی، با سیاست‏های مشابه و همسان در تمامی کشورهایی که بدین رویکر تمایل مثبت نشان داده‏اند، از هر روزنه‏یی برای کسب سود بیشتر نهایت استفاده را می برد. عرصه آموزش از این قاعده مستثنی نمی تواند باشد.»

مقاله شلاقِ انتقادی بر گرده «نولیبرالیسم» می کوبد و به روشنگری و افشاگری علیه این سیاست امپریالیستی می پردازد. اما ”کلیتِ“ واقعیت- حقیقت نظام سرمایه داری حاکم بر ایران، غیرقابل شناخت می ماند. انگار، نظام سرمایه داری حاکم می توانسته است زائده ای از نظام اقتصادی جهانی شده امپریالیستی باشد، و بماند، اما سیاست اقتصادی دیگری را به مورد اجرا بگذارد!؟ مبارزه علیه نسخه نولیبرالیسم، نمی تواند بدون افشای صورتبندی اقتصادی- اجتماعی سرمایه داری به چالش کشانده شود، زیرا ریشه علّی وجودِ سرشت ضدمردمی نسخه نولیبرال نشناخته باقی می ماند. این نسخه امپریالیستی، «ماسک» (مارکس) تشدیدِ استثمار نظام سرمایه داری در دوران ”جهانی سازی“ است! نشان تحکیم هژمونی سرمایه مالی امپریالیستی است! با قناعت غیرمستدل در ایجاد ارتباط میان کار تبلیغی و ترویجی در مقاله، رابطه دیالکتیکی میان مضمون نظام استثمارگر سرمایه داری و شکل استثمار در شرایط کنونی برای خواننده روشن نمی شود و لذا ریشهِ زنجیره ی علّیِ سرشتِ ضدمردمیِ ”کلیت“ حاکمیت نظامِ سرمایه داری نمی تواند توسط توده های زحمتکش درک شود. این در حالی است که عمده ترین نکته در خط مشی انقلابی حزب توده ایران، نبرد برای آگاهی توده هاست، ارتقای سطح آگاهی آن هاست!

بدون ارایه جایگزین اقتصاد ملی دمکراتیک و ضدامپریالیستی با جهت گیری سوسیالیستی نمی توان نبرد ضروری را علیه «عملکرد مخربی» با موفقیت پیش برد که هدف افشاگری مقاله را تشکیل می دهد. مقاله به سطح «پیوند» وظیفه دمکراتیکِ افشاگری ی موفق انجام شده علیه نظام دیکتاتوری و وظیفه سوسیالیستی که نشان دادن راه خروج انقلابی از شرایط حاکم است، رشد نمی کند که یکی از مصوبه های ششمین کنگره حزب توده ایران، حزب طبقه کارگر ایران در سال ١٣٩١ است!

به سخنی دیگر، با قناعت غیرمستدل در افشای ”کلیت“ مضمون ضدمردمی نظام سرمایه داری در مقاله تبلیغی، مقاله قادر نخواهد بود برای توده های زحمت مضمون نبرد طبقاتی، نبرد میان کار و سرمایه را  قابل شناخت و درک کرده و آن ها را به مبارزه برای تغییر انقلابی شرایط حاکم جلب و تجهیز نماید. اندیشه حاکم در مقاله ی پر بار و پر مایه نمی تواند با ارایه فاکت ها از رسانه ها، یعنی به کمک اسلوب ”نظاره گر ظاهربین“ (مارکس) که تنها ظاهر امر را بر می شمرد، و با نشان ندادن روند و راهکار خروج ممکن از بن بست حاکم بر جامعه ایرانی، از مرز یک مقاله توصیفی که انگلس از آن صحبت می کند و پیش تر نقل شد، گامی فراتر بردارد و به سطح اندیشه دیالکتیکی ی مارکسیستی- توده ای فراروید.

کتاب ”تاریخ و دیالکتیک“ لئو کفلر که برگردان آن به فارسی امروز با تغییرات اندکی به صورت PDF در این صفحه انتشار مجدد می یابد، اثر موفقی است برای جویندِ هوشمند و علاقمند، اسلوب دیالکتیک ماتریالیستی را بیاموزد. امید می رود این اثر که در واقع جای آن در ”انتشارات حزب توده ایران“ می بود، قادر باشد به وظیفه خود به صورت تحمیل شده کنونی نیز عمل کند.

مضمون سخنان رفیق عزیز ک. مهرگان در ابرازنظر اخیرش پشتوانه مارکسیستی- توده‏ای برای دستیابی به این هدف است:

«با سلام- کار بسیار زیبا و بزرگ شما را علیرغم دشواریهای زیادی که دارد می ستایم. تا قدمی باشد در راه افزایش آگاهی و توانمندی توده ها و توده ایها در رزم بزرگی که برای رهایی از چنگال دیو پلید سرمایه داری که با هزار رنگ و نیرنگ برای دربند کردن جامعه بشری آماده است. پس هر چه بیشتر آموزش ببینیم و آموزش دهیم و برای رهایی انسان تلاش کنیم. پیروز باشیم.    ک. مهرگان»

مقاله شماره ١٣٩٢ / ۴٣ (١٨ مهر)

واژه راهنما: آغاز انتشار کتاب به صورت PDF در ”توده ای ها“.

چندی پیش رفیق عزیزی با نام مستعار ک. مهرگان نوشت:

با سلام، امیدوارم که مقالات روشنگر شما بتواند تا حدود زیادی سوالات بوجود آمده را پاسخ بدهد. از این بابت تشکر می کنم، ولیکن، شما نیک می دانید که نبود منابع مطالعاتی میتواند بسیار زیان بخش باشد و منابعی که شما در مقالات خودتان معرفی می کنید، و تاکید بر مطالعه آنها میکنید، برای ما در داخل ایران قابل دسترسی نیستند و در سایت وزین شما و یا سایر سایت های مشابه نیز امکان دریافت این منابع مقدور نمی باشد. لطفا برای این موضوع تمهیدی اندیشیده شود.   با تشکر ک. مهرگان

رفیق گرامی مهرگان، هشدار هوشمندانه شما کمک و انگیزه شد برای آنکه شرایط انتشار کتاب در ”توده ای ها“ بوجود آید. دیروز سه کتاب زنده یاد احسان طبری، آموزگار چندین نسل از توده ای ها، اندیشمندِ فیلسوف، هنرمند و شاعر، ادیب و تاریخ شناس و انقلابی توده ای، از رهبران حزب توده ایران که به دست ارتجاع حاکم سرمایه داری در ایران زجرکش شد، در این صفحه به شکل PDF انتشار یافت.

این کتاب ها می توانند ضبط و منتقل و هم به صورت کتاب به اندازه دین ۴ چاپ شوند. انتشار کتاب ها و رساله های دیگر انجام خواهد شد.

امید می رود این اقدام که با دریافت نسخه های جدید کتاب ها از مرکز انتشارات حزب توده ایران عملی گردید، گامی باشد در جهت ایجاد شرایط آموزش نظم یافته در چارچوب ساختار حزب و انگیزه بیش تری برای خودآموزی نزد توده ای ها و هواداران حزب توده ایران، حزب طبقه کارگر ایران و دیگر علاقمندان به اندیشه علمی مارکسیستی- توده ای.

مارکسیسم- لنینیسم یک علم است

آموزش و خودآموزی جامعه شناسی علمی ممکن و برای مبارزان انقلابی ضروری است. در شرایط کنونی مساله خودآموزی، نقش اصلی را به عهده دارد که البته می توان به کمک تسهیلات ارتباط الکترونیکی، در تبادل نظر نسبتاً وسیع عملی گردد. وظیفه ای که در برابر حزب توده ایران قرار دارد، اما هر توده ای علاقمند نیز در این زمینه مبتکر و فعال است.

آموزش علم مارکسیسم- لنینیسم، در حوزه فلسفه، اقتصاد و جامعه شناسی علمی در همه ابعاد آن به ویژه فن مبارزه طبقاتی، از این رو ضروری است، زیرا نظرات بورژوایی که در دانشگاه های آن تدریش می شود، برای درک واقعیت نبرد طبقاتی در جامعه نارساست. به کمک نمونه ای این واقعیت را به اثبات برسانیم.

برای نمونه می توان از کتاب ”بحران بزرگ سرمایه داری های تک“، اثر فیلسوف و اقتصاددان مارکسیست معاصر آلمانی و. ف. هئوگ، نکته زیر را – که دیشب مطالعه می کردم-، برای اثبات این نارسایی ذکر نمود. او در صفحه ۵۴ کتاب، از قول یک اقتصاددان غیرمارکسیست آلمانی نقل می کند که او بحران کنونی را در آلمان ناشی از «زیاد از حد بودن ظرفیت تولید» می داند. به عبارت دیگر، این اقتصاددان بورژوا می کوشد «بی توجهی» سرمایه داران را نسبت به تعداد و «ظرفیت مراکز تولیدی»، علت بحران بنماید. به بیانی دیگر، این دانشمند تحصیلکرده دانشگاه های کشورهای سرمایه داری، با شمردن تعداد کارخانه ها و جمع ظرفیت آن ها این نکته را اثبات شده اعلام می کند که ”پس علت بحران، زیاد از اندازه بودن ظرفیت تولید است“. او اصلاً به این پرسش نمی پردازد که ”چرا ظرفیت تولید“ بیش از اندازه است؟ چرا سرمایه داری که بسیار برای مصرف سرمایه خود حساس است، بی محابا آنقدر ماشین آلات می خرد که دچار اضافه تولید می گردد؟

به سخنی دیگر، برای دانشمند اقتصاددان بورژوازی پرسش در باره ریشه روندی که به بحران اضافه تولید منجر می شود، اصلاً طرح نمی شود که به جستجوی علت آن بپردازد. منطق این دانشمند، منطق صوری است که تنها قادر به شناخت واقعیت در وضع ایستای آن و از طریق نگرش بر ظاهر امر است. به قول مارکس، اسلوب نظاره گر ظاهر بین!

برای کارل مارکس، اولین اقتصاددان مارکسیست و پایه گذار ”انتقاد اقتصاد سیاسی“ی صورتبندی اقتصادی- اجتماعی سرمایه داری، بررسی بحران اما از جایی دیگر آغاز می گردد و با شناخت حرکت و روند در پدیده، کلیت و مضمون آن دریافت می شود که زنده یاد احسان طبری در ”نوشته های فلسفی و اجتماعی“ (جلد دوم، ص ۵١) آن را شیوه دیالکتیکی شناخت علمی، به نقل از لنین، «شیوه مضمونی» می نامد و می نویسد: «منطق مضمونی کل سیستم را در کلیت آن بررسی [می] کند و روند حرکت و تغییر را در درون این سیستم» قابل شناخت می سازد.

بررسی علمی مارکس از ریشه وضعی آغاز می شود که ادامه زنجیره علت و معلول های شدن آن، به «بحران ناشی از ظرفیت اضافه تولید» ختم می شود. زنده یاد ف. م. جوانشیر در مبحث ”بحران های اقتصادی“ در کتاب ”اقتصاد سیاسی“ (صفحه ٢۵٨ به بعد) عللی را که اقتصاددانان بورژوایی ذکر می کنند، بر می شمرد و می نویسد: «این بحران ها نه با تغییر لکه های خورشید و نه با حرکت زهره و نه با اختراعات نوین همزمان  نبوده اند و کاملا غیرمنطقی است که برای انسان ها، ادوار روانی ”کم مصرفی“ [که این مدعیان دانشمند بورژوا طرح می کنند] در نظر بگیریم.»

مارکس برای موثر شدن بحران اضافه تولید سه عامل را ذکر می کند که شناخت آن ها برای درک همه ی سویه های بحران کنونی ضروری است. هئوک، (همانجا) آن ها را چنین می نامد: یک- نقش رشد نیروهای مولده، دو- تاثیر قانون گرایش نرخ سود به سوی کاهش و سه- قانون انباشت بیش از حد سرمایه که مارکس به عنوان علت ایجاد شدن بحران نشان می دهد و به اثبات می رساند.

مارکس کوشش سرمایه دار را برای دستیابی به «کسب اضافه ارزش فوق سود» (جوانشیر، همانجا ص ١۵۴) ریشه اصلی و آغاز زنجیره بحران اقتصادی می داند که به ایجاد شدن در اضافه تولید ناشی از اضافه ظرفیت منجر می شود. به منظور دست یابی به «ارزش فوق سود»، سرمایه دار ناچار به رشد نیروهای مولده است. با رشد نیروهای مولده و از این طریق ارتقای بازده تولید، «نرخ سود که وابسته به ترکیب الی سرمایه است» (جوانشیر ص ١۵٣) تقلیل می یابد.

هدف سرمایه اما تولید کالاهای مصرفی به خاطر انباشت آن ها نیست، بلکه هدف دستیابی به سود است. با رشد نیروهای مولده، اما به علت ازدیا حجم سرمایه ”ثابت“، «نرخ سود» گرایش منفی نشان می دهد. سرمایه داری می کوشد بخشی از این کمبود سود را از طریق تقلیل مخارج ”ثابت“ در سهم سرمایه الی تقلیل دهد. جوانشیر ۵ عامل «موثر در نرخ سود» را همانجا بر می شمرد. تقلیل دستمزد و طولانی کردن ساعت کار ازجمله این عوامل هستند. این عوامل اما قادر به جبران کامل کمبود سود ناشی از رشد بازده کار تولیدی به دنبال رشد نیروهای مولده، نیستند. از آنجا که تنها هدف سرمایه دار انباست (سود و) سرمایه است، چاره ای ندارد که به منظور ارتقای سود خود سطح تولید را بالا و بالاتر ببرد. در این مرحله است که اضافه تولید ناشی ظرفیت اضافی وسائل تولید، زائیده می شود.

اهمیت درک علمی ی همه حلقه های این رشته علّی بحران اضافه تولید به کمک اندیشه و منطق مارکسیستی، شناخت راه ضروری برای پایان بخشیدن به بحران است. در بحران ناشی از اضافه تولید، هدفِ تولید، کسب سود و انباشت سرمایه است. لذا پایان بخشیدن به هدف انباشت سود و سرمایه، راه پایان نهایی بحران اضافه تولید است که همان گذار از نظام سرمایه داری است!

هدف کسب سود و انباشت سرمایه به نوبه خود به نابودی محیط زیست و منابع می انجامد و در عین حال موجب فقر میلیون ها می شود که به خاطر بحرانِ اضافه تولید از کار اخراج و دچار بیکاری می شوند. نابودی تولیدات غیرقابل فروش که شیوه پایان بخشیدن به اضافه تولید است، در کنار گرسنگی و بی خانمانی زحمتکشان! اینست پیامد بحران اضافه تولید در شیوه تولید بورژوازیی.

این است نتیجه گیری علمی و انقلابی از شناخت علت واقعی بحران اقتصادی و راه خروج از آن!

در حالی که پاسخ اقتصاددان بورژوا که بحران را تنها به علت بی توجهی گویا نادانانه سرمایه داران و بی توجهی آن ها به اهمیت حدس و گمان ”درست“ از برنامه سرمایه داران دیگر قلمداد می کند که البته جاسوسی برای کسب اطلاع را ضروری می کند، یک برداشت و ارزیابی علمی نیست، بلکه نشان وظیفه توجیه های این دانشمندان است برای دور نگه داشتن آگاهی توده ها از شناخت علل واقعی بحران ها در نظام سرمایه داری.

دستگاه جاسوسی امپریالیسم آمریکا  که اسنودن شجاع آن را افشا کرد، و مشابه آن در انگلستان و دیگر کشورهای سرمایه داری می کوشد کمبود اطلاع از وضع سرمایه داران در کشورهای دیگر را برای سرمایه داران آمریکایی تقلیل دهد. این وظیفه جنبی کنترل همه جانبه انسان در جوامع بشری توسط ”برادر بزرگ“ است!

مقاله شماره: ١٣٩٢ / ۴١ (٣١ شهریور)

واژه راهنما: آیا «سنگر توده ای ها در کنار دولت است»؟ سرچشمه وظایف توده ای ها، خط مشی انقلابی حزب توده ایران و برنامه حداقل کارگری آن. منافع طبقه کارگر، منافع کل خلق.

ابرازنظر کننده ای با نام مستعار ”کارگر توده ای“ در ارتباط با نوشتار ”چرا سرکردگی طبقه کارگر پیش شرط پیروزی انقلاب دمکراتیک است، آزادی طبقه کارگر تنها به دست طبقه کارگر ممکن است“ (شهریور ٩٢، http://www.tudeh-iha.com/lang/fa/archives/2167) ازجمله می نویسد: «آقای عاصمی عزیز، ای کاش می توانستید سری به خراب شده ای بنام ایران می زدید. متاسفم بگویم که قلم شیوا و فکر زیبای شما با واقعیات داخل کشور، اگر نه قرن ها که دهه ها فاصله دارد …».

متاسفانه ”کارگر توده ای“ توضیح بیش تری در باره ارزیابی خود از «واقعیات داخل کشور» نمی دهد که گفتگویی سازنده و رفیقانه ممکن گردد. صحبت بر سر این نیست که آیا «واقعیات» در ایران در سطحی رشد کرده است که برای تغییرات بنیادی ضروری است و یا آیا طبقه کارگر ایران به اهمیت نقش سرکردگی خود برای به پیروزی رساندن انقلاب ملی- دمکراتیک واقف است یا خیر؟ صحبت بر سر آنست که اول- نمی توان و نباید این «واقعیات» را به مثابه ”امری الهی“ پذیرفت که گویا چارچوب ”مقدورات“ و ”ممکنات“ را تشکیل می دهد که خروج از آن ناممکن است؛ و دوم-  چگونه باید این «شرایط» را تغییر داد، از مرز ”مقدورات“ و ”ممکنات“ گذشت؟ به سخنی دیگر، کدام تدبیرها را باید طبقه کارگر و حزب آن اتخاذ کند، تا بتوان از این مرزها عبور کرد!؟

اگر ابرازنظر کننده، ناشی از سردرگمی در شناختِ ”سرنخِ“ مبارزه، نسبت به وظیفه توضیح راه خروج از «واقعیات» سکوت پیشه می کند، هستند دیگرانی که جسارت پیدا کرده اند و در این زمینه دوتا دوتا مقاله بنویسند و بخواهند با به خدمت گرفتن شعار «وحدت»، توده ای ها را قانع کنند که «سنگر توده ای ها در کنار دولت است» (”راه توده“ ۴٢۵، ٢٨ شهریور ٩٢). آن ها می خواهند موضع خود را گویا پایبندی به ارزیابی زنده یاد نورالدین کیانوری بنمایند. مدعی هستند که گویا او در ارزیابی خود با عنوان ”سخنی با همه توده ای ها“، قرار داشتن «در کنار دولت» را توصیه می کند.

دیرتر، بی پایه و اساس بودن چنین برداشتی از سخنان کیانوری را نشان خواهیم داد. نشان خواهیم داد که ”تردستی“ ی زیرکانه سرمقاله نویس ها در ”راه توده“ برای سواستفاده از نظر کیانوری، علیه خودشان قد علم خواهد کرد. زیرا آن ها هم درک نکرده اند که پیش از آنکه بتوانند از ارزیابی کیانوری از شرایط سال ١٣٧٣  برای اثبات درستی سخن امروز خود بهره گیرند، باید پیش تر به اثبات برسانند که شرایط سال ١٣٧٣ که زمینه تاریخی ارزیابی کیانوری را در آن نوشتار تشکیل می دهد، با شرایط مشخص کنونی یک سان است! به سخن دیگر، مضمون سخن کیانوری در ”سخنی با همه توده ای ها“ هنوز بر شرایط کنونی انطباق دارد.

کیانوری در این باره استدلال می کند که خواست حزب توده ایران در سال ١٣۵٨ که آن را پیش از همه پرسی در باره قانون اساسی مطرح کرده بود، مبنی بر ضرورت حذف اصل ”ولایت فقیه“ از قانون اساسی، کماکان شعاری استراتژیک است. این مضمون نظر کیانوری در سال ١٣٧٣ است. او معتقد بود که این شعار در سال ١٣٧٣ هنوز به شعار مبرم- روز و یا شعاری تاکتیکی بدل نشده است! آیا وضع امروز هم چنین است؟

کسی که می خواهد به اثبات برساند که شعار امروز حزب توده ایران، مبنی بر ضرورت ”طرد ولایت فقیه“ از قانون اساسی کماکان شعاری استراتژیک و نه شعاری مبرم و روز- تاکتیکی است، و از این رو کماکان خط مشی ”اتحاد و انتقاد“ (و نه «وحدت» که در این سرمقاله های بی مایه ی ”راه توده“ مطرح شده است)، شعاری واقع بینانه و مطابق با شرایط است، باید پیش تر ارزیابی خود را از شرایط اقتصادی- اجتماعی در ایران در سال ١٣٩٢ ارایه دهد و در آن انطباق شرایط امروز را با سال ١٣٧٣ به اثبات برساند.

”راه توده“ دزدیده شده کنونی که خواست دفاع از حاکمیت جمهوری اسلامی را وظیفه توده ای ها عنوان می کند، درست به سیاستی تن داده است که کیانوری در سال ١٣٧٣، نفی و آن را نادرست اعلام کرده است. در آن سال نشریه راه توده به سرپرستی نگارنده، مقاله ای را که احتمالاً همین مقاله نویس های امروزی نوشته و برای انتشار در راه توده ارسال کرده بودند، در نشریه به چاپ نرساند و نوشت، ما توده ای ها مدافع دستاوردهای انقلاب بزرگ ۵٧ مردم ایران و نه مدافع حاکمیت پشت کرده به این دستاوردها و پایمال کننده آزادی های قانونی مردم و نابود کننده زیربنای اقتصاد ملی دمکراتیک و ضد امپریالیستی هستیم. کیانوری این موضع را مورد تائید قرار داد و نوشت ”اینجا هستند افرادی که چنین می اندیشند“.

اکنون این ”افراد“ هستند که می خواهند این اندیشه را که کیانوری با صراحت مردود خوانده بود، به نام او به خورد توده ای ها بدهند. این ”افراد“ از آنجا که قادر نیستند به اثبات برسانند که شرایط امروز و سال ١٣٧٣ در ایران در انطباق هستند، گام در راه اثبات علمی ی نظر خود، یعنی بررسی مشخص و همه جانبه شرایط حاکم کنونی بر ایران نمی گذارند، بلکه تنها با بازی با کلمات و سواستفاده از نام کیانوری، به عبارت دیگر، با سفسطه بازی می کوشند خاک به چشم توده ای ها بریزند و آن ها را تحمیق کنند. به این نکته باز می گردیم.

وظیفه این سطور، نشان دادن شرایط کنونی در ایران و استخراج وظایف توده ای ها از درون آن و نشان دادن این نکته است که این وظایف، همان وظایفی هستند که در خط مشی انقلابی حزب توده ایران و برنامه حداقل کارگری آن در کنگره ششم به تصویب رسیده است.

در برابر تحقق بخشیدن به این خط مشی حزب توده ایران، مانع ها و سدهای متعدد، از راست و ”چپ“ و ازجمله در صفوف حزب طبقه کارگر نیز وجود دارد. ”کارگر توده ای“ در برابر این مجموعه که به کلافی سردرگم می ماند، قرار دارد و نمی تواند ”سرنخ“ را در کلاف بیابد تا فضای ”مقدورات“ و ”ممکنات“ را به سود منافع طبقه کارگر ایران تغییر دهد. تغییری که بنا به سرشت انقلابی آن، به سود منافع کل خلق و همه میهن دوستان نیز است.

خط مشی انقلابی، پیگیرترین مدافع اصلاحات مردمی- دمکراتیک!

١- نخست با صراحت بیان شود که حزب توده ایران در طول حیات پربار و قهرمانانه خود همواره پیگیرترین مدافع اصلاحات به سود زحمتکشان و میهن دوستان بوده و اکنون هم هست. تائید ”اصلاحات ارضی“ شاه در برابر انتقادها از ”چپ“ و ”راست“، که همراه بود با خواست تعمیق اصلاحات و یا خشنودی از آزادی چند نفر از زندانیان سیاسی ”ملی کش“ در روزهای اخیر، نمونه هایی از این سیاست واقع بینانه و انقلابی حزب توده ایران است.

آن ”اصلاح“ و هم این اقدام ارتجاع، دستاورد مبارزات مردم میهن ما و نه ناشی از ”بزرگواری“ و یا نشان ”مردم دوستی“ و ”عقلانیت“ ارتجاع به منظور ”تلطیف“ فضای جامعه است! این ها دستاوردهای جنبش مردمی است که به طور خونین سرکوب شده!

آنچه که ”راه توده“ «دستاورد» دولت می نماید، پیروزی مبارزان جان باخته در تحمل درد و رنج هایی است که در کوچه و خیابان، زیر شکنجه در زندان، ”قطره قطره مردن“ در اعتصاب غذا و … تحمل کرده اند، انعکاس فریاد مادری است «که جگرگوشه اش را خون آلود به خاک سپرده است» (احسان طبری، ”اخگران اسفند“، شعر زندان).

این «دستاوردها» نشان می دهد که جز مبارزه بی امان طبقه کارگر و همه میهن دوستان علیه سیاست ارتجاعی ضد مردمی و ضد ملی حاکمیت نظام سرمایه داری، عقب راندن آن ممکن نیست.

سخنان خامنه ای که وزیر کار به عنوان خط قرمز و مرز فعالیت سندیکایی کارگران اعلام کرد، نشان وجود خفقان امنیتی علیه کارگران و همه زحمتکشان از کشاورز و معلم، تا زنان و جوانان است (نگاه شود به ”آشتی میان منافع کارگر و سرمایه دار؟ …“، شهریور ٩٢، http://www.tudeh-iha.com/lang/fa/archives/2197). سرکوب هر نوع ابراز عقیده و بیان، ضرب و شتم و شکنجه و زندان، که خبر ادامه آن در ارتباط با دستگیری ستار بهشتی، وبلاگ نویس، رضا نقوی (بهروز) که بر دیوار شعار نوشته است و مهدی کرم پور که فیلم ”پل چوبی“ را ساخته، تازه ترین نمونه های آن است، نشان می دهد که در بر همان پاشنه می چرخد و تنها با مبارزه هدفمند و با استفاده از همه اشکال و امکان ها می توان تغییر شرایط حاکم را به سود مردم و همه زحمتکشان ممکن ساخت.

آنچه که در چند سطر پیش نوشته شد، به معنای نفی این یا آن ”تغییر“ نیست که ”راه توده“ آن را با الفاظی پرطمطراق در مقاله ”براندازی هدف است یا وسیله؟“ (شماره ۴٢۴) بر می شمرد و «دستاورد دولت روحانی در مدت کوتاه تاکنون» می نامد. آنچه نوشته شد، ارزیابی با برداشتی انتقادی و نه تسلیم طلبانه- پوزیتویستی، ارزیابی مارکسیستی- توده ای و نه سوسیال دمکرات مآب از ”تغییر“ است. ارزیابی آگاهانه و جانبدارانه در جهت دفاع از منافع طبقه کارگر است! اندیشه فلسفی- تئوریک در پس این نکته را بشکافیم:

اندیشه انتقادی در عنوان ”انتقاد اقتصاد سیاسی“ که مارکس مطرح می سازد، به چه معناست؟

مارکس آن را چنین توضیح می دهد: «سیستم اقتصاد بورژوازی را با نگرش انتقادی شکافتن». شکافتن و نشان دادنی که «ضمن آنکه ساختار [دیالکتیکی] آن [صورتبندی اقتصادی- اجتماعی سرمایه داری را] قابل درک می سازد، [به نحوی انجام شود که موضع انتقادی به] آن [را] نشان داده و توضیح دهد» (به نقل از کتاب فیلسوف معاصر آلمانی و ف هائگ W. F. Haug  با عنوان ”سرمایه داری هایتک“ Hightech که در آن ”بحران بزرگ“ کنونی سرمایه داری مورد بررسی قرار می گیرد).

به نظر هائگ تنها با پایبندی به چنین اسلوب مارکسیستی ی بررسی شرایط است، که از «گرفتار بودن در بندی های شرایط، آزاد می شویم و در آگاهی خود بر کلیت شرایط حاکم، احاطه و سلطه می یابیم.»

مرز ارزیابی مارکسیستی- توده ای از شرایط حاکم با اسلوب ارزیابی تسلیم طلبانه و پوزیتویستی در تائید شرایط حاکم در نظام سرمایه داری متفاوت است. ارزیابی مارکسیستی با هدف گذار از شرایط حاکم به سود منافع طبقه کارگر عملی می شود و وظیفه هر توده ای است و جان مایه خط مشی انقلابی حزب توده ایران را تشکیل می دهد. تنها در پایبندی به این اسلوب مارکسیستی- توده ای، خط مشی انقلابی به اثبات می رسد و نه با چاپ عکس های رهبران حزب توده ایران در صفحات نشریه.

تضاد خط مشی سوسیال دمکرات و موضع پوزیتویستی با منافع طبقه کارگر، آنجا که صادقانه طرح می شود، در ناتوانی آن برای درک مارکسیستی- توده ای از مضمون مقوله ”انتقاد اقتصاد سیاسی“ نزد مارکس قرار دارد. تنها به کمک اسلوب مارکسیستی- توده ای است که می توان در «ایدئولوژی حاکم، ایدئولوژی طبقات حاکم» را شناخت، استخراج کرد و نشان داد. در مورد بحث مشخص ما، نشان داد که اندیشه طرح شده در سرمقاله های ”راه توده“ قلابی، اندیشه توده ای نیست. زیرا در سرشت و عملکرد آن، جانبداری از منافع «کارگران دستمزد»، «پرولتاریا» وجود ندارد  (پس گفتار برای چاپ دوم جلد اول کاپیتال، به نقل از همانجا) و به قول طبری جانبداری از پرولتاریا در آن «گم» شده است.

مارکس از این رو عمیقاً یک دانشمند است، زیرا بررسی های علمی او، بی طرفانه و پایبند به کشف علت و معلول پدیده ها انجام می شود. کشف ارزش دو گانه ”کالا“، ارزش ”مصرف و مبادله“ آن توسط مارکس، به بحثی قریب به سه هزار سال در اندیشه انسان پایان داد. ارسطو یکی از اولین اندیشمندانی است که کوشش برای ارایه تعریفی از ”کالا“ کرده است. اما تنها مارکس با ارایه تعریف علمی از ”کالا“، ”سرنخ“ رشته علت و معلول ساختار سرمایه داری را به دست می دهد و اثر تاریخی خود را با تعریف مقوله ”کالا“ آغاز می کند. مارکس، متکی بر مبانی پژوهش علمی، قادر می شود در ”کاپیتال“ با بررسی ساختار صورتبندی اقتصادی- اجتماعی سرمایه داری، گذرایی و تاریخی بودن سرمایه داری را به اثبات برساند. در این ”بررسی مشخص شرایط مشخص“، مارکس عمیقاً بی طرف و علمی می اندیشد و یافته های خود را توضیح می دهد. او نشان می دهد که در سرمایه داری، تضادی آشتی ناپذیر میان نیروهای مولده رشد یابنده و مناسبات تولیدی بر پایه مالکیت خصوصی بر ابزار عمده تولید اجتماعی وجود دارد. مارکس نشان می دهد و به اثبات می رساند که تنها راه حل این تضاد آشتی ناپذیر، تبدیل مالکیت خصوصی بر ابزار عمده تولید به مالکیت عمومی است که همراه است با پایان تقسیم جامعه به طبقات و بهره کشی انسان از انسان. پژوهش علمی مارکس راه خروج دیگری را از این تضاد آشتی ناپذیر نشان نمی دهد. به سخنی دیگر، مارکس با پژوهش علمی نشان می دهد که راه خروج از بن بست تولید به منظور دست یابی به سود، که اکنون شیوه تولید سرمایه داری را به خطری برای ادامه حیات بر روی زمین تبدیل نموده است، و تداوم هستی بر روی زمین، موکول به دستیابی به  شیوه تولیدی است که هدف آن نه انباشت سود و سرمایه، که بر طرف ساختن نیازهای مادی و معنوی انسان است. تنها با براندازی مالکیت خصوصی بر ابزار عمده تولید اجتماعی و از این طریق براندازی استثمار انسان از انسان، دستیابی به چنین شیوه تولید اجتماعی ممکن است. درست برپایه پژوهش علمی- دیالکتیکی بی طرفانه است که موضع جانبدارانه او به سود نیروی نو، به سود طبقه کارگر که حامل و عامل (سوبیکت) تغییرات انقلابی آینده است، مستدل می شود و علمی بودن موضع جانبدارانه به سود منافع طبقه کارگر  به اثبات می رسد.

تنها با چنین پژوهش مشخص و علمی، یا دیالکتیکی- همه جانبه ی شرایط مشخص حاکم است که به اثبات می رسد، که دفاع از منافع «پرولتاریا»، دفاع از منافع طبقه کارگر، همزمان دفاع از منافع گونه انسان است. با سخنی دیگر، به اثبات می رسد که هنگامی که طبقه کارگر از منافع خود دفاع می کند، درواقع و نهایتاً از منافع کل مردم، منافع گونه انسانی دفاع می کند. به بیانی دیگر که همین مضمون را به اثبات می رساند، می توان این نکته را برجسته نمود که هنگامی که حزب توده ایران از مبارزان میهن دوست طلب می کند، از منافع طبقه کارگر ایران، از حق برخورداری آن از حقوق صنفی و سیاسی، برخوداری از سندیکای آزاد و مستقل، از حق داشتن حزب سیاسی- طبقاتی کارگران دفاع کنند، در واقع از آن ها طلب می کند از ”آزادی“ و ”حقوق“ فرد فرد مردم کشور دفاع کنند!

بر پایه چنین پژوهش علمی است که مارکس قادر و محق است بگوید، اندیشه انقلابی من، اندیشه ی علمی جانبدار از منافع «کارگران دستمزد»، «پرولتاریا» از «منطق» درونی و مستدل برخودار است. پایبندی به چنین اسلوب علمی پژوهش شرایط حاکم است که اندیشه پوزیتویستی حفظ شرایط حاکم رنگ می بازد، مارکس و اندیشه مارکسیستی- توده ای قادر می شود، مرز ”ممکنات“ و ”مقدورات“ را پشت سر بگذارد و برای تغییر شرایط حاکم به مبارزه برخیزد. هنگامی که اندیشه سوسیال دمکرات در بررسی از شرایط حاکم کنونی در ایران نمی تواند به راه علمی ی مارکسیستی- توده ای پژوهش واقعیت گام گذارد، و باید به سفسطه بازی و سفسطه گری پناه ببرد، دفاع یک سویه و مطلق گرایانه از شرایط حاکم گریزناپذیر می شود.

بررسی سوسیال دمکرات از شرایط حاکم، یک بررسی علمی و بی طرفانه نیست، بررسی دیالکتیکی و همه جانبه نیست. و لذا «پیوند» میان وظیفه دمکراتیک و سوسیالیستی حزب طبقه کارگر، به عبارت دیگر، دفاع از دمکراسی و مبارزه با استبداد حاکم را از دفاع از حقوق دمکراتیک کارگران، از دفاع از ”عدالت اجتماعی“ جدا می کند. به بیانی دیگر، نبرد برای برقراری ”عدالت اجتماعی“ را اصلاً مطرح نمی سازد و دستیابی به ”آزادی“ را تنها وظیفه مبارزان در دوران کنونی اعلام می کنند. تجربه دوران هشت ساله دولت اصلاح طلبان، نادرستی جدایی میام خواست ”آزادی“ و ”عدالت اجتماعی“ را به اثبات رساند. بی علت نیست که در همه پرحرفی های ”راه توده“، مساله ”عدالت اجتماعی“ به دست فراموشی سپرده شده است و سخنی هم در ارتباط با برنامه اقتصادی ضدمردمی و ضدملی دولت یازدهم مطرح نمی شود.

سرشت انقلابی خط مشی حزب توده ایران که در ششمین کنگره آن به تصویب رسیده است و بر ضرورت این «پیوند» پای می فشرد، مرز میان اندیشه مارکسیستی و سوسیال دمکرات را ترسیم می کند. این به این معنا نیست که فعالیت تبلیغی و ترویجی- آموزشی حزب در همه جا پیگیرانه به اصل تصویب شده پایبند است، اما این نکته ای دیگر است که باید بهبود بیابد، تا همه رشته های نامتجانس با سرشت انقلابی خط مشی حزب، بر طرف گردد. نکته ای که به آن به طور مجزا باز می گردیم.

شرایط عینی در اقتصاد سیاسی نظام سرمایه داری حاکم در ایران تغییری نشان نمی دهد.

٢- نقطه آغاز برنامه اقتصادی دولت یازدهم، نقطه ای است که برنامه اقتصادی دولت دهم به آن رسیده بود. احمدی نژاد، با نابود ساختن زمینه های قانونی، با نابودی دستاوردهای نسبی طبقه کارگر در قانون کار، در حذف یارانه های اجتماعی بر طبق نسخه صندوق بین المللی پول، و …، مرحله اول حقوقی اجرای برنامه نولیبرال امپریالیستی را به مورد اجرا گذاشت. دولت حسن روحانی با به خدمت گرفتن فعالین ”اتاق بازرگانی“ به مثابه وزیران دولت خود، روند تعمیق اجرای برنامه نولیبرال امپریالیستی را در پیش گرفته است. اکنون زمان اجرای مرحله دوم نسخه امپریالیستی به دست دولت حسن روحانی فرا رسیده است.

این مرحله، مرحله دریافت ”اعتبار“ از صندوق بین المللی پول و بانک جهانی است که گویا هدف آن، جلب ”سرمایه گذاری“های خارجی است. هدف چنین ”سرمایه گذاری“ها در وحله نخست، ”خریدن“ ثروت های متعلق به مردم خواهد بود، به ویژه تاراج صنعت ملی نفت ایران. این خریدن ها، به کمک آن ”اعتبار“ها عملی خواهد شد. آنوقت ایران با وجود درآمد هنگفت نفت در سال، در کوتاه ترین مدت، همانند ترکیه با بدهی های نجومی خارجی دست بگیریبان خواهد شد که بازپرداخت سود آن ها، ابزار ”اهدای اعتبارهای جدید“ توسط صندوق بین المللی پول به ایران خواهد بود. روندی که کشور ترکیه را با ۴۵٠ میلیارد دلار بدهی خارجی دست بگریبان ساخته و آن را سالانه به ٢٠٠ میلیارد دلار قرضه جدید نیازمند کرده است. یونان و دیگر کشورهای بلازده که جای خود دارند. ایران هم پس از دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی با چنین وضعی روبرو بود. دولت محمد خاتمی وارث بدهی خارجی سه رقمی ی میلیارد دلاری از دولت رفسنجانی شد که مقدار آن همیشه به مثابه یک راز سر به مهر دولتی، پنهان نگاه داشته شد.

در سرمقاله های ”راه توده“ و در ”بیانیه سازمان مجاهدین خلق ایران“ سایه ای نیز از اندیشیدن در باره این تجربه ها وجود ندارد. در سرمقاله نامه مردم، ارگان مرکزی حزب توده ایران با عنوان ”تاملی بر بیانیه سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی“ (شماره٩٢٩، ١٨ شهریور ٩٢ http://www.tudehpartyiran.org/detail.asp?id=2050) و در انتقاد به موضع این سازمان در تائید اجرای برنامه نولیبرال امپریالیستی است که ازجمله چنین آمده است: «ما بر عکس [برعکس نظر سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی که وضع حاکم بر ایران را پیامد هشت ساله دولت احمدی نژاد می داند،] معتقدیم که وضعیت موجود، حاصل ادامه همان سیاست هایی است که به خصوص از هنگام ریاست جمهوری رفسنجانی مرحله های اجرایی آن به طور رسمی آغاز شد. تناقض بیانیه در همین نکته کلیدی نهفته است. خیزش مردم در دوم خرداد ٧۶، و ”نه“ تاریخی آن ها به رژیم ولایت فقیه، اتفاقاً در واکنش به سیاست هشت ساله دولت رفسنجانی روی داد. یعنی سیاستی که با ورشکستگی سیاسی و اقتصادی و تنش های بین المللی توام بود.»

نامه مردم برای برجسته ساختن خطرهای در پیش که ناشی از ادامه سیاست نولیبرال در مرحله دوم اجرای آن است، چنین ادامه می دهد: «افرادی که در آن زمان باعث به وجود آمدن آن چنان وضعیتی گردیدند، هم اکنون در کابینه روحانی پست های کلیدی را در اختیار دارند و به همان سیاست هایی پایبندند که نتایج آن بر همگان روشن است.»

به سخنی دیگر، اندیشه سوسیال دمکرات که به یکی از پرچمداران ضرورت اجرای برنامه نولیبرال امپریالیستی تبدیل شده است و دوم خروس آن را در نظریات ”راه توده“ قلابی می توان به وفور یافت، برای ارایه نظر خود از شرایط حاکم بر ایران، «پیوند» پیش گفته میان وظیفه دمکراتیک و سوسیالیستی حزب توده ایران را بر نمی تابد. این اندیشه، وحدت دیالکتیکی میان ”آزادی“ و ”عدالت اجتماعی“ را در نظر و موضع حزب توده ایران قبول ندارد و به آن پایبند نیست. درست این آن نکته ای است که در نظریات کیانوری در ”سخنی با همه توده ای ها“ علیه موضع ”راه توده“ قلابی قد علم می کند که پیش تر به آن اشاره شد.

در آن ارزیابی، کیانوری درست علیه سیاست ”تعدیل اقتصادی“ که توسط دولت هاشمی رفسنجانی اعمال می شد، موضع می گیرد و ازجمله می نویسد: «وی در واقع مجری دستورات صندوق بین المللی پول و نماینده تمام عیار و بی شک و شبهه سرمایه داری بزرگ وابسته است.»

«کارگر آگاه توده ای» می داند که با «پیوند» میان ”آزادی“ و ”عدالت اجتماعی“ در برنامه حداقل کارگری حزب توده ایران که در ششمین کنگره آن به تصویب رسیده است، زمینه نظری و کارپایه عملی برای تغییرات بنیادین اجتماعی در ایران ققنوس گونه برافراشته شده است و امکان یافتن ”سرنخ“ مبارزه برای تغییرات را ارایه می دهد.

«کارگر آگاه توده ای» آنچه که از موضع انقلابی مارکس و شیوه علمی پژوهش او می آموزد، این نکته است که باید از دیدگاه منافع طبقه کارگر که از منافع کل جامعه دفاع می کند، به «واقعیات داخل کشور» نگریست، تا توانست راه گذار از ”ممکنات“ و ”مقدورات“ را یافت!

 سه مشخصه برنامه اقتصاد ملی دمکراتیک و ضدامپریالیستی عبارتند از:

اول- پایان بخشیدن بی چون و چرا به اجرای برنامه نولیبرالیسم امپریالیستی که جز تعمیق وابستگی اقتصادی مردم میهن ما به نظام اقتصاد مالی امپریالیستی به دنبال نخواهد داشت و ایران را به نومستعمره سرمایه مالی امپریالیستی بدل خواهد ساخت. مضمون ضد ملی این برنامه امپریالیستی از این واقعیت ناشی می شود؛

دوم- برنامه اقتصاد ملی که در آن بخش اقتصاد دولتی- عمومی زیربنای اقتصادی کشور را تشکیل می دهد و سپری موثر در برابر یورش نواستعماری سرمایه مالی جهانی است، پشتوانه ملی توانمندی برای رشد بخش خصوصی و تعاونی اقتصاد است. بخش خصوصی فعال و خلاق و میهن دوست با برخورداری از پشتوانه اقتصاد دولتی- عمومی نقش برجسته و سازنده ای در بازسازی اقتصاد ملی به عهده دارد. همین نقش را بخش تعاونی در برنامه اقتصاد ملی ایفا خواهد ساخت. تضاد میان بخش خصوصی وابسته به اقتصاد جهانی امپریالیستی و بخش خصوصی ملی- میهن دوست، در سرشت مردمی اقتصاد ملی- دمکراتیک تبلور می یابد؛

سوم- برقراری اصل های ”حقوق ملت“ و تامین شرایط آزاد برخورداری طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان از آزادی های قانونی، ازجمله حق تشکیل سندیکای مستقل و یک پارچه و همچنین آزادی فعالیت حزب های سیاسی- طبقاتی، به ویژه فعالیت آزاد حزب طبقه کارگر، حزب توده ایران ضامن بی چون و چرای تحقق یافتن برنامه اقتصاد ملی- مردمی و بیان سرشت دمکراتیک آن است.

با اصول چنین برنامه اقتصاد ملی است که باید مواضع مبارزان میهن دوست و همچنین ”اصلاحات“ در دولت یازدهم را سنجید!